Bron: Boaventura Monjane op telesur, 10 februari 2020 ~~~
Vanwege de illegale sancties die door de Verenigde Staten (VS) en zijn bondgenoten aan het land zijn opgelegd, is de import van voedsel, zaden, meststoffen, machines en andere basisbehoeften in Venezuela beperkt. Als gevolg hiervan registreerde de voedselproductie een daling van 60 procent op nationaal niveau, maar kleine en middelgrote boeren in Venezuela ‘gokken’ op het verbouwen van voedsel met zo min mogelijk gebruik van commerciële input, als een manier om de economische blokkade te weerstaan die het land sinds 2014 teistert.
VERWANT:
Venezuela breidt voedingssupplementprogramma uit naar alle basisscholen
Jongeren en vrouwen spelen hierbij actieve leiderschapsrollen. “Het is onze historische verantwoordelijkheid als jeugd, om de [Bolivariaanse] revolutie te verdedigen en door te gaan met het opbouwen van het socialisme als de populaire krachten van Venezuela. En we doen het hier door voedselproductie te combineren met politiek-ideologisch onderwijs ”, zegt Elisa Peña, een jonge vrouw die betrokken is bij de gemeente El Maizal, in de staten Lara en Portuguesa in West-Venezuela.
Het veroorzaken van voedseltekorten om de honger te verhogen in gesanctioneerde landen is een van de favoriete strategieën van de VS geweest om populaire opstanden te veroorzaken en het verandering van het leiderschap van regeringen af te dwingen.
In Venezuela lijkt dit echter niet het beoogde effect te hebben opgeleverd. Het wijdverspreide patriottisme dat bij het Venezolaanse volk wordt waargenomen, laat maatregelen en acties ontstaan, die gericht zijn op het verdedigen van de nationale soevereiniteit en tegelijkertijd op het opbouwen van voedselsoevereiniteit.
De Venezolaanse Frente Nacional Campesino Ezequiel Zamora (Nationaal boeren Front Ezequiel Zamora, FNCEZ) als onderdeel van de Corriente Revolucionaria Bolivar y Zamora (Bolivar en Zamora Revolutionaire stroming, CRBZ) heeft samen met verschillende cooperatieven en communes, een Nationale Productieve Alliantie (Alianza Nacional Productiva) gelanceerd om de voedselproductie op nationaal niveau nieuw leven in te blazen, teneinde aan de voedselbehoeften van het land te voldoen.
Volgens Kevin Rangel, de nationale coördinator van de FNCEZ, “was de krachtigste aanval op de nationale soevereiniteit van Venezuela het economische element en meer specifiek het voedselelement”. “De [National Productive] alliantie is daarom een instrument om kleine en middelgrote producenten, conuqueros [landelijke boeren], de gemeenten en de landloze boeren te machtigen en hen aan te sporen de taak van het produceren en voeden van de natie als prioriteit te stellen “, voegde hij toe.
In de deelstaten Lara, Portuguesa, Barinas en Apure zetten verschillende boerenverenigingen, coöperaties en gemeenten productieallianties op, die kunnen worden uitgebreid met verwerking en distributie in hun gemeenschappen en daarbuiten. Deze staten bevinden zich in het westelijke deel van het land en concentreren zich op ongeveer 70 procent van de gehele boeren- en voedselproducenten in Venezuela.
De meeste landbouwgronden die nu in het bezit zijn van coöperaties en gemeenten in de regio, werden overgedragen aan de boeren nadat ze waren onteigend van gevestigde oligarchieën die het grootste deel van de productielanden in Venezuela hadden geconcentreerd.
In een “totale oorlog tegen de latifundio” werd het land ‘teruggewonnen’ als een maatregel om de toen heersende grote ongelijkheden in grondbezit en toegang op te lossen. Het proces van landherstel werd geleid door de toenmalige president van Venezuela, Hugo Chavez, met de steun van het leger. Volgens de Venezolaanse vice-minister van Internationale Communicatie, Willian Castillo, zijn de plattelandssector en de boeren de meest getroffen sociale groep door het geweld dat wordt ingezet door de paramilitairen, die uit Colombia en andere landen zijn binnengebracht, uit wraak voor het beleid van landherstel en nationalisatie ”. Dat zijn, voegde hij eraan toe, “de monsters van de latifundia die nog steeds in ons land opereren, waarvan enkelen nog steeds in de staat zijn verankerd”.
Paradigmaverschuiving in voedselsystemen
Historisch gezien was de economie van Venezuela overdreven afhankelijk van de oliesector. Een van de doelstellingen van de Bolivariaanse revolutie, met de komst van Hugo Chavez aan de macht, was om de economie te diversifiëren, bijvoorbeeld door de landbouwproductie in Venezuela te stimuleren.
Een aanzienlijk aantal mensen dat zich eenmaal in stedelijke centra vestigde, keerde terug naar het platteland om landbouwactiviteiten te omarmen in reactie op de oproep van de regering voor revitalisering van het platteland. De landbouwproductie in Venezuela werd echter grotendeels gecontroleerd door de agribusiness en was afhankelijk van geïmporteerde industriële inputs.
De aanhoudende economische aanval op Venezuela, die bijvoorbeeld resulteerde in een ‘blokkade’ op de import van zaden, leidt niettemin tot een paradigmaverschuiving tussen kleine en middelgrote boeren, vooral degenen die werken onder de paraplu van Frente Nacional Campesino Ezequiel Zamora, om de landbouwsystemen die afhankelijk zijn van externe invoer te achter zich te laten.
“De economische blokkade en de aanval op Venezuela, hoe verschrikkelijk het ook is, stelt ons in staat om innovatieve manieren te vinden om ons voedsel te produceren en onze lokale voedselsoevereiniteit te waarborgen, zonder afhankelijk te zijn van externe industriële zaden en meststoffen”, zegt Braulio Marquez, een woordvoerder in de productieve gemeente Ali Primera, in Apure. De gemeente koos de naam ter ere van Ali Primera, de wereldberoemde overleden Venezolaanse muzikant, componist, dichter en politieke activist wiens liederen uitbuiting en repressie veroordeelden terwijl het verzet van mensen werd gevierd. Zijn meest bekende lied was “Techos de Carton” (kartonnen hutjes), over het harde leven van sloppenwijkbewoners.
Volgens Amparo Leal, een vrouwelijke leider en woordvoerder van La Gran Union Simon y Bolivar Commune, “zijn boeren vastbesloten om te produceren. De situatie is moeilijk, maar we moeten de boycot, de blokkade en de sabotage onder ogen zien door de productie te intensiveren, gewassen te diversifiëren en de gemeenten en het land te bevoorraden ”. Amparo maakt ook deel uit van het zelfbestuur (auto-gobierno) van de Ciudad Comunal Productiva Simon Bolivar in Apure.
De gemeenten en de productie-eenheden
De productieve gemeenten (comunas productivas) worden beschouwd als onafhankelijke administratieve en politieke domeinen voor het bouwen van zelfbesturen in de territoria. Communale steden en de gemeenten proberen in het algemeen de bureaucratische vormen van territoriaal beheer en politieke organisatie van een ‘burgerlijke staat’ te overstijgen.
“We stellen een model voor, geïnspireerd door Chavez, om een nieuwe samenstelling van krachten te introduceren. Van onderaf in de gebieden genereren we een organisatieproces waarin het besluitvormingsproces horizontaal wordt gevoerd ”, legt Jose Luis Sifontes uit, lid van het politieke comité van de Comuna‘ El Maizal ’.
Het idee van gemeentelijke organisatie, als alternatief voor de politieke organisatie van de burgerlijke staat, gaat enkele decennia terug in Venezuela. Met het proces van de Bolivariaanse revolutie is dit proces echter nog verder voortgezet. Het doel was om een nieuw sociale basis-struktuur te bouwen waarmee de mensen hun macht echt zouden kunnen uitoefenen.
Zoals Willian Castillo uitlegt, was gemeenschappelijke democratie – dit is de macht die wordt uitgeoefend door de mensen met sterk gedecentraliseerde mechanismen van beheer, productie, distributie en consumptie zonder de tussenkomst van de staat – de voorwaarde voor het opbouwen van socialisme, zoals Hugo Chavez het zou definiëren. De eerste wetten over gemeenschappelijke macht werden in het midden van de jaren 2000 in Venezuela van kracht.
De Gran Unipn Simon Bolivar Communal City in Apure, een collectief van acht gemeenten, was de eerste die in 2008 zelfbestuur verkoos, na een lang organisatorisch proces, aangestuurd door de Frente Nacional Campesino Ezequiel Zamora, dat begon in de jaren 90. Het bestaat uit 116.000 hectare, 39 deelraden en 7600 inwoners. Deze gemeenschappelijke stad produceert gezamenlijk een grote diversiteit aan gewassen, zoals granen, peulvruchten, oliehoudende zaden, vlees, melk en fruit.
In het geval van Comuna Maizal produceren boeren momenteel 60 ton maïs per maand, “een productie die ons in staat stelt te voorzien in de vraag die we op het grondgebied hebben en die ons een overschot geeft. Hiermee kunnen we de productie naar andere regio’s brengen ”, zegt José Luis Sifontes.
De FNCEZ is onderdeel van de internationale boerenbeweging La Via Campesina. FCEZ is geboren met de bedoeling bij te dragen aan het proces van de Bolivariaanse revolutie en op een concrete manier bij te dragen aan het proces van transformatie van het agrarische model en een revolutie op het platteland.
Boaventura Monjane is een Mozambikaanse journalist en Ph.D. kandidaat aan het Centre for Social Studies, University of Coimbra. Hij maakte deel uit van de eerste internationale solidariteitsaktie van La Via Campesina met Venezuela die plaatsvond in januari 2020.
De standpunten en meningen in dit artikel zijn die van de auteur en weerspiegelen niet noodzakelijk de officiële positie van La Via Campesina.