Venezuela |
jan 2022
Bron:  Cira Pascual Marquina
Venezuelanalysis.com 21 januari 2022 ~~~
:

Een Venezolaanse econome bespreekt het beleid dat de imperialistische aanvallen op haar land het hoofd zou kunnen bieden.

Dit is een vervolg op het interview met Professor Pasqualina Curcio op 14 januari jl.

Professor Pasqualina Curcio heeft uitvoerig geschreven over de economie van Venezuela tijdens het Bolivariaanse Proces. Haar gepubliceerde werk omvat talrijke artikelen, evenals de boeken The Visible Hand of the Market: Economic Warfare in Venezuela en Hyperinflation: An Imperial Weapon. In deel I van dit interview legde Curcio uit hoe de Amerikaanse blokkade de soevereiniteit van het land in gevaar brengt en de economie schaadt. In deel II spreekt zij over het beleid dat moet worden gevoerd in het licht van deze onconventionele oorlog tegen de Caribische natie.

Hoewel Venezuela nog steeds te lijden heeft onder inflatie, is de situatie in het afgelopen jaar aanzienlijk verbeterd. Sommigen zeggen dat een grotere toevoer van vreemde valuta door de Centrale Bank van Venezuela (BCV) de belangrijkste factor is die de trend verklaart. Wat denkt u?

De inflatiecurve is niet vertraagd omdat er meer dollars beschikbaar zijn dan voorheen. In feite is de inflatie in Venezuela vertraagd omdat de aanval op de bolivar nu minder hevig is.

Noch het aantal bolivares dat in omloop is, noch de aanvoer van buitenlandse valuta zijn de belangrijkste factoren die de inflatoire tendens in Venezuela verklaren. De schommelingen van de bolivar zijn afhankelijk van de openlijke aanvallen vanuit de VS.

Op de vraag, “Waarom is de inflatiespiraal ingedamd?” zou ik antwoorden: de aanval op de bolivar is vertraagd, en daarom is de inflatie iets lager.

Er zijn verschillende factoren die dit helpen verklaren. Ten eerste, zoals we al eerder zeiden, geeft het imperialisme niet om de inflatiecurve op zich, noch om de wisselkoers. Het doel van het imperialisme is de levensomstandigheden van het Venezolaanse volk te verslechteren en daardoor sociale en politieke instabiliteit te bevorderen. Nu de koopkracht van de Venezolaanse lonen met 99% is gedaald, wordt de marge om de bolivar te blijven aanvallen steeds kleiner. Er is echter nog een andere factor: de dialoog en de onderhandelingen tussen de regering en de oppositiesectoren die banden hebben met het imperialisme.

We zijn er echter nog niet uit. Het imperialisme kan zijn aanval op de bolivar elk moment verhevigen, als zijn leiders dat opportuun achten. Daarom blijft de koppeling van de bolivar aan de Petro [Venezolaanse cryptocurrency] – ook voor salarissen en de nationale begroting – een goed idee. We moeten voorbereid zijn om toekomstige aanvallen te neutraliseren.

Naast het koppelen van de Venezolaanse economie aan de Petro, geloven wij dat het ondersteunen van de bolivar met goud een belangrijke stap zou zijn naar muntstabilisatie.

Kortom, de vertraging van de inflatie is niet het gevolg van een restrictief monetair beleid, noch houdt zij verband met de grotere beschikbaarheid van Amerikaanse dollars. Het is het resultaat van een verschuiving in het imperialistische beleid, en het is tijdelijk. Daarom pleiten wij voor een reorganisatie van het monetaire beleid van het land en voor koppeling van de bolívar aan de Petro.

Hoewel de inflatie in 2021 niet zo hoog was als in 2020, blijven de prijzen stijgen. De inflatie bedroeg in 2021 686%, terwijl ze in 2020 2959% bedroeg. (Archief

Venezuela is een van de landen op het halfrond waar de rijken de laagste belastingen betalen. In een land waar de kloof tussen arm en rijk snel groeit, welk fiscaal beleid moet er dan worden gevoerd?

Terwijl de rijken in andere landen van de regio ongeveer 40% van hun inkomsten betalen, bedraagt hun belastingdruk hier niet meer dan 13%. Maar ik zou nog verder willen gaan: van die 13% komen slechts twee punten overeen met de eigenlijke inkomstenbelasting. De rest is belasting over de toegevoegde waarde (BTW). Maar de BTW is een regressieve belasting omdat alle Venezolanen die moeten betalen, ongeacht hun inkomen.

Wij hebben verschillende voorstellen gedaan die wijzen in de richting van wat wij een “belastingrevolutie” noemen. Het eerste voorstel is om de BTW te verlagen. Dit is een neoliberale belasting, een overblijfsel uit de Vierde Republiek [1958-1999]. Een verlaging van de BTW moet gepaard gaan met een verhoging van de belasting op rijke personen en bedrijven.

Een andere belangrijke beleidswijziging die wij voorstaan is de afschaffing van het verbod op dubbele belastingheffing. Zoals het nu is, betalen transnationale ondernemingen die in Venezuela actief zijn, hier geen belasting. Deze vrijstelling is een neoliberaal beleid dat is overgebleven uit de jaren ’90, en het is echt achterlijk. Wij stellen ook voor om buitengewone winsten te belasten.

Onze belastingrevolutie is eenvoudig: zij stelt voor dat degenen met de hoogste inkomens – de bourgeoisie en de ondernemingen – degenen zijn die de hoogste belastingen betalen.

In plaats daarvan hebben we de afgelopen jaren het tegenovergestelde gezien: douanerechten zijn afgeschaft en de voorgestelde organieke wet voor speciale economische zones zou de inkomstenbelasting tot nul reduceren voor degenen die in dergelijke zones investeren. Zogenaamd zal dit buitenlandse investeringen aantrekken.

Het is echter een illusie te denken dat de economie van Venezuela zich zal herstellen door buitenlandse investeringen. Waarom zeg ik dit? Wanneer we het herstel van een economie onderzoeken, moeten we naar het hele plaatje kijken. Hier behaalt de kapitalistische klasse buitengewone winsten op verschillende manieren: ten eerste gaan lage lonen gepaard met hoge winsten; ten tweede betaalt de bourgeoisie geen belastingen en draagt zij dus niet bij aan de nationale begroting; en ten derde hoeven bedrijven geen invoerrechten te betalen. Kan deze logica werkelijk de economie van het land ten goede komen?

De staat heeft nu niet de capaciteit om de rijkdom te herverdelen en basisdiensten aan de bevolking te verlenen, omdat hij over een zeer klein budget beschikt. Het is duidelijk dat het belastingstelsel moet veranderen.

Rijen bij de banken zijn nog steeds gebruikelijk, omdat de overheid de toegang tot contant geld beperkt. (Archief)

De regering beweert dat er een “economisch herstel” aan de gang is. Wat kunt u ons daarover vertellen?

Helaas geeft de BCV [centrale bank] geen officiële gegevens vrij, en om een nauwkeurige en rigoureuze analyse te kunnen maken van de oorzaken van het zogenaamde “economisch herstel”, zouden we toegang tot die informatie moeten hebben. De BCV heeft bbp-cijfers bekendgemaakt tot 2019, en het bbp uitgesplitst tot 2017.

President Maduro kondigde echter aan dat er in 2021 een groei van 4% zou zijn. Wij denken dat dit herstel vooral te danken is aan de toegenomen olie-export. In november 2021 bedroeg de olieproductie van het land ongeveer 700 duizend vaten per dag [bpd, volgens de OPEC], en in december kondigde de president aan dat de productie op één miljoen bpd stond.

De productie bereikte in augustus 2020 een dieptepunt van minder dan 400 duizend bpd. Bovendien daalde de Venezolaanse olieprijs in 2020 tot 20 dollar per vat. Nu is het vat bijna 80 dollar op de internationale markt, hoewel dat niet noodzakelijk de prijs van Venezolaanse ruwe olie is. Zowel de groei van de productie als de hoge olieprijzen hebben geholpen.

Bovendien zijn de toename van de olieproductie en de hogere prijzen niet tenietgedaan door destabilisatie van de valuta. Dat komt omdat er minder aanvallen op de bolivar zijn geweest.

Wanneer een valuta wordt aangevallen, stijgt de wisselkoers, waardoor de productiekosten stijgen en het totale aanbod krimpt. In de afgelopen maanden zijn de vraag en het aanbod niet gedaald, omdat de wisselkoers stabiel is gebleven.

Bodegones zijn luxe winkels waar klanten alles kunnen kopen, van vintage wijn tot Pringles met zure-crèmesmaak. (BBC)

Overal in Caracas duiken toprestaurants en bodegones [dure winkels] op, en nieuwe luxewagens zijn hier een alledaags zicht. Wie profiteert van dit zogenaamde “economisch herstel”?

Dat is een vraag die gesteld moet worden in een revolutionair proces als het onze. Het gaat er niet alleen om te groeien – hoewel we moeten groeien – maar ook om te zien hoe de nieuwe rijkdom wordt verdeeld. In een inflatoir scenario, met sterk gedaalde lonen, wordt de nieuwe rijkdom veroverd door de bourgeoisie. Zo simpel is het.

Sterk vereenvoudigend: als de lonen van arbeiders 10 zijn en de prijs 100, dan is de winst 90. Als de lonen 20 zijn, dan is de winst 80. Zo werkt het kapitalisme, en Venezuela blijft een kapitalistisch land. Daarom zijn de lonen zo belangrijk: als de lonen worden verhoogd, leidt dat tot een eerlijker verdeling van de nieuwe rijkdom.

We hebben geen gegevens over de verdeling van de rijkdom in Venezuela sinds 2017, maar tussen 2013 en 2017 zagen we de kloof tussen arbeid en kapitaal groeien. Hoogstwaarschijnlijk is deze kloof na 2017 blijven groeien, gezien het verschil tussen de prijzen van basisgoederen enerzijds en de lonen anderzijds.

In Caracas zie je groeiende ongelijkheid: getuige de vele chique restaurants die hun deuren openen, terwijl er steeds meer kinderen op blote voeten door de straten zwerven, evenals dakloze moeders en bejaarden die bedelen. Dit is een recent verschijnsel. Het was al vele jaren niet meer voorgekomen in Venezuela.

Daarom zeg ik dat we niet kunnen spreken van een “economisch herstel” zonder deze bewering te nuanceren. Wat er nu gebeurt, gaat gepaard met veel ongelijkheid. We onderzoeken het zeer zorgvuldig.

Wat leert de Bolivariaanse Revolutie – in termen van het beheren van een economie – aan al diegenen die worstelen om elders post-kapitalistische samenlevingen op te bouwen?

De Bolivariaanse Revolutie, en andere revolutionaire processen, leren ons dat iedere keer dat een volk besluit om een nieuw economisch, sociaal en politiek model op te bouwen, de kapitalistische belangen zullen reageren: zij zullen het imperialistische libretto ter harte nemen en proberen de economie te bewapenen.

Wat in Venezuela gebeurt, gebeurde ook in Nicaragua, de Sovjet-Unie, Chili, en in andere landen die een socialistisch model wilden invoeren. Het libretto dat het imperialisme toepast is in wezen hetzelfde: een onconventionele oorlog die tot doel heeft interne instabiliteit te creëren op zowel economisch als sociaal gebied.

Dit gaat hand in hand met een discours dat het socialisme de schuld geeft van alle problemen van het land. De vijand begint te praten over vermeende schendingen van de mensenrechten en een “humanitaire crisis”. Van daaruit gaan ze verder met het aanzetten tot straatacties en geweld. Dit alles gaat gepaard met diplomatiek isolement. Dit zijn enkele van de stappen in het draaiboek voor het voeren van een onconventionele oorlog.

De economie staat centraal bij dit soort onconventionele oorlogsvoering. Een van de belangrijkste lessen die we kunnen leren van historische processen, en van de Venezolaanse ervaring in het bijzonder, is dat de vijand een economisch arsenaal heeft dat werkelijk dodelijk is.

Het imperialistische arsenaal heeft als voornaamste wapen de grote transnationale ondernemingen en monopolies, die tekorten en lange rijen kunnen veroorzaken. Deze wachtrijen zijn oorlogswapens.

De aanval op de munt is een ander wapen, misschien wel het machtigste, omdat het een veelheid van problemen in het land veroorzaakt: van inflatie tot daling van de produktie, van dollarisering tot verslechtering van de lonen.

Tenslotte zijn ook de economische sancties en de blokkade machtige wapens in het imperialistische arsenaal.

Daarom moeten landen die proberen zich af te keren van kapitalistische voorschriften tegelijkertijd hun verdediging voorbereiden. Zij zullen in staat moeten zijn om de effecten van dergelijke imperialistische aanvallen te neutraliseren. Een van de sleutels daartoe is het opbouwen van gediversifieerde economieën die niet afhankelijk zijn van de Amerikaanse markt en die in technologisch opzicht soeverein zijn.

Dit zijn enkele van de belangrijke lessen die we uit het verleden kunnen leren. Ik zou er echter aan willen toevoegen dat het Bolivariaanse proces ons leert dat ook het bewustzijn van een pueblo zeer belangrijk is. Het Venezolaanse volk ging naar school met Comandante Chávez. Chávez heeft ons geleerd wie de echte vijand is, hoe hij zich gedraagt, wat neoliberalisme is, enzovoort.

Nu is het Venezolaanse volk, de georganiseerde en gemobiliseerde arbeidersklasse, ideologisch beter voorbereid. Om de imperiale aanvallen te neutraliseren, is een politieke strategie nodig, een correct economisch beleid, en een bewust en gemobiliseerd volk.