Bron: Christina Schiavoni op Venezuelanalysis.com, 24 augustus 2019 ====
Christina Schiavoni bekijkt verschillende grassroot initiatieven die zich tegen de crisis verzetten en werken aan voedsel souvereiniteit
De verwoestende economische crisis van Venezuela heeft de de beschikbaarheid van voedsel voo mensen aanzienlijk beïnvloed. Amerikaanse sancties, die de crisis hebben verergerd en oplossingen hebben geblokkeerd, hebben ook specifiek het recht van de Venezolanen op voedsel aangevallen, hindernissen voor de invoer van voedsel ingesteld en het door CLAP gesubsidieerde voedselprogramma met extra sancties bestraft.
In dit artikel bekijkt voedselsoevereiniteits-activiste Christina Schiavoni verschillende grassroot initiatieven die zich organiseren om de beschikbaarheid van voedsel te waarborgen met voedselsoevereiniteit als einddoel. Ze lanceert ook een campagne in samenwerking met deze organisaties om hun inspanningen te ondersteunen, zowel op korte als op lange termijn.
Controle over de broodmand van Venezuela
Mijn vriend, stadsboer Abu Talib van de South Bronx, deelt vaak het gezegde, dat “hij die je graanschuur beheert je lot beheerst.” Ik kan geen betere verklaring bedenken voor voedselsoevereiniteit, of de inspanningen van Talib en talloze anderen over de hele wereld, om naar autonomie te streven, door hun eigen voedsel te verbouwen en een levend voorbeeld te creëren van hoe een radicaal ander voedselsysteem eruit zou kunnen zien.
Een van de inspiratiebronnen voor mijn nu veertien jaar durende onderzoek als Noord-Amerikaanse voedselsoevereiniteits-activiste gericht op Venezuela, was een floreren van dergelijke inspanningen om het voedselsysteem te transformeren, dat niet de aandacht kreeg die het verdiende. Door de jaren heen heb ik het voorrecht gehad getuige te zijn van een breed scala van deze initiatieven, van stadsboerderijen, aquacultuurprojecten, composteringsinitiatieven, gemeenschapskeukens en boerenmarkten tot landelijke coöperaties, door de gemeenschap gerunde verwerkingsbedrijven, biologische ongediertebestrijdingslaboratoria, agro-ecologie scholen en visserij-initiatieven.
Wat ik het meest intrigerend vond, omdat dergelijke inspanningen in veel uithoeken van de wereld kunnen worden gevonden, is dat ze in Venezuela zijn gefaciliteerd door een ondersteunend beleidskader dat het recht op voedsel voor alle mensen bevestigt met een versterkte binnenlandse voedselvoorziening. Nationaal beleid ter verdediging van voedselsoevereiniteit was bijna ongehoord veertien jaar geleden, en hoewel er nu meer gevallen zijn om naar te wijzen, blijven ze relatief zeldzaam.
Hoewel het experiment van Venezuela voor voedselsoevereiniteit met veel scepsis is geconfronteerd – waarom zou het land met ‘s werelds grootste oliereserves zich plotseling met landbouw bezighouden? – hoeft je niet ver terug te kijken in de geschiedenis voor een antwoord. Van de gefabriceerde voedseltekorten in het Chili van Allende, toen de VS hadden gezworen ‘de economie te laten creperen’, tot het nog steeds aanhoudende embargo tegen Cuba, toen het zich in 1991 op een economische crisis voorbereide, is Latijns-Amerika gewend dat voedsel als een wapen voor een vorm van Amerikaans buitenlands beleid wordt gebruikt.
In Venezuela, dat bij het begin van de Bolivariaanse revolutie in 1999 meer dan 80% van zijn voedsel importeerde, was de inzet bijzonder hoog. Een veilige, soevereine voedselvoorziening hebben of niet, kan gemakkelijk een kwestie van leven en dood worden.
Dit brengt ons bij vandaag en bij de vraag wie de spreekwoordelijke broodmand van Venezuela bestuurt. Zoals ik en anderen elders hebben geschreven, omvat dit het traceren van de afhankelijkheidspatronen die zijn gesmeed in de loop van de kolonisatie en later tijdens de olie-exploitatie, en versterkt tijdens perioden van modernisering en neoliberale hervorming, waarbij een handvol machtige bedrijven de enorme meerderheid van het voedsel van de Venezolanen controleert. Het volstaat te zeggen dat tegen 2013, toen de huidige voedseltekorten voelbaar werden, het voedselsysteem van Venezuela nog lang niet was getransformeerd. Hoewel enkele veelbelovende inspanningen op het gebied van voedselsoevereiniteit aan de gang waren, waren deze ongelijk en onvolledig. Sommigen waren goed gegaan, anderen niet om verschillende redenen.
Ten eerste is het niet eenvoudig is om een nieuw voedselsysteem te bouwen te midden van het bestaande. En niet alleen gaat het om het bouwen van het nieuwe, maar om het ontmantelen van het oude, dat aantoonbaar moeilijker te doen is, gezien de gevestigde belangen. Het door bedrijven gecontroleerde voedselimportcomplex bleef de overhand hebben, en zelfs veel initiatieven die er schijnbaar van waren losgebroken, bleven vertrouwen op Amerikaanse middelen en technologieën, in een afhankelijkheidspatroon dat in de twintigste eeuw werd ingevoerd. Bovendien bleven de VS de topbestemming voor de olie-export, die de voor de import benodigde vreemde valuta genereerde, in een vicieuze circel
Honger voor regime-change?
Het lijdt geen twijfel dat de VS proberen Venezuela diplomatiek en economisch te isoleren voor regime-change (gedwongen machtswisseling). Ondanks beweringen dat unilaterale sancties alleen de Maduro-regering schaden, zijn ze het in feite “collectieve strafmaatregelen” voor de Venezolaanse bevolking. Volgens een rapport van het Center for Economic and Policy Research van Mark Weisbrot en Jeffrey Sachs dat opvallend weinig media-aandacht heeft gekregen, waren de door de VS opgelegde economische sancties tegen Venezuela al verantwoordelijk voor ten minste 40.000 doden sinds augustus 2017, en dat is vóór de laatste strafmaatregelen van het Witte Huis begin augustus, die in wezen neerkomen op een volledig embargo.
Misschien het meest pervers van alles – en zeker het meest sprekende over de belangen die spelen – zijn de sancties gericht op het door de staat gerunde voedseldistributieprogramma, CLAP’s [die gesubsidieerde voedseldozen bevatten met basisbenodigdheden], die als een levensader dienen voor de meerderheid van de Venezolanen in het licht van de huidige blokkade.
Het voornemen van de Amerikaanse regering om Venezolanen te laten verhongeren is pijnlijk duidelijk, maar het lijkt het enorme weerstandsniveau ter plaatse in Venezuela te hebben onderschat, met name op het gebied van voedselsoevereiniteit. Dit gebeurt in de vorm van zowel bovengenoemde inspanningen van de Bolivariaanse revolutie, als nieuwe die in de crisis zijn geboren en die gemeenschappen organiseren om zich op korte termijn te voeden en op langere termijn een grotere autonomie op te bouwen.
Een krachtig voorbeeld hiervan is Plan Pueblo a Pueblo [mensen aan mensen], dat de kloof tussen stad en platteland overbrugt door kleinschalige boeren op het platteland van Venezuela te verbinden met georganiseerde stedelijke gemeenschappen en tienduizenden gezinnen te bereiken met betaalbare verse producten. Afgelopen 23 februari, de dag waarop gepoogd werd de zeer gepolitiseerde Amerikaanse ‘humanitaire hulp’ Venezuela binnen te brengen, leverde Pueblo a Pueblo 30 ton verse producten van het Venezolaanse platteland aan families in Caracas.
Inspanningen zoals Pueblo a Pueblo doen enorm veel werk met een klein budget, dankzij collectieve inspanningen en organisatie, terwijl ze geconfronteerd worden met bijna ondoorgrondelijke obstakels. Ze bieden een antwoord op de huidige economische uitdagingen, omdat ze zelf rechtstreeks met deze uitdagingen worstelen, door tekorten aan auto-onderdelen, landbouw middelen, harde valuta, enz, en ernaar streven om prijzen te handhaven die tegelijkertijd eerlijk zijn voor boeren en betaalbaar voor consumenten, tijdens een spiraalvormige inflatie. Het meest dringend worden de activiteiten van Pueblo a Pueblo direct bedreigd door een tekort aan zaden voor de boeren om hun gewassen te zaaien voor het volgende groeiseizoen. Ze hebben momenteel meer dan 100 pond zaden nodig om aan hun onmiddellijke vereiste te voldoen.
Zaaiend weerstand bieden
Hoewel het gemakkelijk is om je machteloos te voelen tegenover de Amerikaanse agressie die direct het leven van gewone Venezolanen bedreigt – en tragisch genoeg al slachtoffers neemt – hebben we een morele verplichting om te doen wat we kunnen, met name binnen de VS. Naast het aan de kaak stellen van de sancties en het vinden van manieren om zich ertegen te verzetten, kunnen we groepen ondersteunen die actief verzet bieden en gemeenschappen helpen zichzelf te voeden terwijl ze voedselsoevereiniteit opbouwen.
Daarom heb ik samengewerkt met Pueblo a Pueblo en drie andere organisaties die vergelijkbaar kritisch werk verrichten, om een grassroot campagne voor fondsenwerving te lanceren ter ondersteuning van hun inspanningen. De andere betrokken groepen zijn onder meer de coöperatie Vertientes de Agua Viva in de Andesregio, de Conuco-Escuela El Barranco in de llanos-regio en een inheems studentenlandbouwinitiatief in de Amazone-regio.
De leden van de coöperatie Vertientes de Agua Viva in het dorp Gavidia in de Andes-staat Mérida zijn pioniers in de lokale zaadproductie als alternatief voor commercieel geïmporteerde zaden. Al meer dan tien jaar werken ze hard aan het redden van inheemse Andesaardappelen en andere levensmiddelen die door hun voorouders zijn geteeld en die in de loop van de tijd bijna verloren waren gegaan door geïmporteerde commerciële variëteiten. Te midden van de huidige tekorten aan voedsel en commerciële input, zijn inheemse aardappelen een steeds belangrijkere bron van zowel voedsel als inkomen voor Gavidia en andere landbouwgemeenschappen die de geredde rassen hebben geadopteerd.
Maar dit jaar hebben ze een nieuwe moeilijkheid ondervonden, door de sterk verhoogde prijzen voor de organische meststoffen waarop ze voor de productie vertrouwen. Via een noodoproep naar internationale vrienden, kon de Vertientes de Agua Viva Cooperative de minimale hoeveelheid kunstmest kopen die nodig was om de aardappeloogst van dit jaar veilig te stellen, maar dat was slechts een snelle oplossing. Ze zijn daarom van plan om hun eigen lokale voorraad organische meststoffen op te bouwen door meer vee in hun productie te integreren, wat deze fondsenwerver probeert te helpen mogelijk te maken.
De benarde omstandigheden voor de Pueblo a Pueblo boeren om aan zaden te komen en voor de inheemse aardappelboeren om aan organische meststoffen te komen, onderstrepen het belang van het werk van de Conuco-Escuela El Barranco, of de Conuquito del Barranco, om zaden te produceren, te bewaren en te distribueren en om zelfgemaakte organische middelen beschikbaar te maken voor zowel stedelijke als landelijke producenten. Zaden die hier in de landelijke gemeenschap van Humocaro in de staat Lara momenteel worden vermenigvuldigd, omvatten een verscheidenheid aan salade- en kookgroenten, evenals tomaten, koriander en een groeiend aantal andere gewassen, gekoppeld met een kleinschalige veeteelt.
Ook wordt begonnen met de oprichting van een “levend laboratorium” voor de productie van micro-organismen voor natuurlijke meststoffen en pesticiden. Naast het doel om boeren in verschillende delen van het land te ondersteunen, dient de Conuquito del Barranco ook als een broedplaats voor het delen van agro-ecologische praktijken. Met een infuus van steun zal de Conuquito del Barranco hopelijk boeren helpen onafhankelijk te worden van geïmporteerde zaden en middelen, terwijl ze hun veerkracht en zelfvoorziening vergroten in geval van tekorten.
Ten slotte richt een groep studenten zich op een inheemse universiteit in de Amazone-staat Bolivar op het redden van voorouderlijke landbouwpraktijken van de vijf verschillende inheemse gemeenschappen waaruit ze afkomstig zijn – de Uwottuja, de Jivi, de Eñepa, de Warao en de Pemon. Hun inspanningen omvatten een door studenten gerunde boerderij aan de universiteit, die de studentengemeenschap van voedsel voorziet en tevens dient als een leermiddel, en intergenerationele gemeenschapsgebaseerde landbouwprojecten die de studenten in elk van hun respectieve gemeenschappen aanvoeren.
Hoewel deze projecten grotendeels zelfvoorzienend zijn – waardoor ze belangrijke modellen zijn voor boeren elders in het land – zijn basishulpmiddelen zoals machetes en materialen zoals zakken voor opslag van producten onbetaalbaar geworden. Een kleine hoeveelheid geld voor hulpmiddelen, materialen en vervoer van de studenten tussen hun school en hun gemeenschappen zal bijzonder helpvol zijn om om de duurzaamheid van deze projecten te waarborgen. Dit zal de voedselsoevereiniteit van de vijf gemeenschappen evenals de school ondersteunen, terwijl het tegelijkertijd dient als referentiekader voor het organiseren van bredere voedselsoevereiniteit.
Een internationale oproep tot actie
Helaas zal geen enkele hoeveelheid donaties voldoende zijn om het dodelijke en illegale sanctieregime dat momenteel aan Venezuela wordt opgelegd tegen te gaan, waartegen we ons met alle beschikbare middelen moeten verzetten. Tegelijkertijd zit de Bolivariaanse revolutie vol met voorbeelden van gemeenschappen die zich organiseren om de controle over hun eigen lot te nemen, vooral in tijden van crisis, en het is ook de plicht van internationale solidariteit om deze inspanningen van de basis te ondersteunen.
Deze fondsenwervingscampagne is gestart om enkele van de ergste effecten van de financiële blokkade te verzachten en bij te dragen aan actief verzet ter plaatse in de vorm van het opbouwen van voedselsoevereiniteit op lange termijn. Het is ook gelanceerd om de Venezolaanse organisatoren en activisten die ongelooflijk werk doen tegen ondoorgrondelijke kansen te laten zien dat ze niet alleen zijn.
Terwijl ik dit schrijf, is een solidariteitsdelegatie van de Alberto Lovera Bolivariaanse Gemeenschap van New York net aangekomen in Venezuela, met zaden die via deze campagne en uit andere bronnen zijn gekocht, die ze rechtstreeks aan Venezolaanse partners levert.
Foto’s en updates verschijnen op de campagnesite. Geef alstublieft een bijdrage en help mee de informatie verspreiden , zowel over de campagne als de bredere boodschap erachter: