Colombia |
mei 2021

Bron: Tom Fowdy, RT 12 mei 2021 ~~~

Nu de roep om sociale verandering en gelijkheid in Colombia steeds luider klinkt, zou de situatie een waarschuwing moeten zijn voor de VS in verband met hun houding tegenover Zuid-Amerika. Hoe lang zal de overheersing van Washington op het continent nog getolereerd worden?

De afgelopen weken heeft er een reeks gewelddadige protesten en botsingen plaatsgevonden in de Zuid-Amerikaanse natie Colombia, waarbij meer dan 40 mensen zijn gedood en honderden gewond zijn geraakt.

De onlusten waren het gevolg van wijdverspreide woede over plannen van de centrumrechtse regering van het land onder leiding van Ivan Duque Marquez om de belastingen te verhogen en bezuinigingsmaatregelen door te voeren in een tijd waarin de werkloosheid al hoog is en Covid-19 zwaar weegt op een stervende economie.

Hoewel Duque de belastingwet onder druk van de bevolking introk, zijn de protesten sindsdien geëscaleerd tot een bredere reeks populistische eisen, waaronder, zoals The Nation meldt, “een universeel basisinkomen en gratis universitair onderwijs voor individuen en gezinnen in de laagste belastingschijven”.

De gebeurtenissen in Colombia kunnen de “stille revolutie” van Latijns-Amerika worden genoemd, omdat ze symbool staan voor de strijd voor sociale hervorming, gelijkheid en verandering op het hele continent als onderdeel van de strijd tegen een neoliberale, pro-Amerikaanse elite die decennia van economische stagnatie en mislukte armoedebestrijding heeft voorgezeten, terwijl ze tegemoetkwam aan de eisen van de superrijken en de last van het falen van de staat bij de armen legde.

Dit weerspiegelt de anti-bezuinigingsonrust in Ecuador in 2019 en de aanhoudende populariteit van Luiz Inacio Lula da Silva in Brazilië te midden van politieke strijd, en vormt uiteindelijk een uitdaging voor Washington, dat heeft geprobeerd de welvaart en stabiliteit van de regio op te offeren voor zijn eigen dominantie.

Colombia is belangrijk omdat het een spil is van de Amerikaanse veiligheidsparaplu in Latijns-Amerika en omdat het een petroleummonopolie heeft. Het is een natie met strategische oliereserves, maar een gebroken natie die wordt ontsierd door instabiliteit en interne conflicten.

Sinds het tijdperk van de Koude Oorlog heeft Washington getracht een voor zichzelf gunstige status quo in stand te houden door steun te verlenen aan Bogota en dit land te helpen het communistische Colombiaanse Nationale Bevrijdingsleger en een aantal andere revolutionaire dissidente groeperingen in zijn langdurige burgeroorlog in toom te houden. Bij uitbreiding vormde dit een langdurige proxy-oorlog tegen de USSR en Cuba.

Hoewel een vredesakkoord in 2016 Colombia’s langdurige geweld heeft beteugeld, heeft het niet alle problemen van het land doen verdwijnen. De dominantie van de VS heeft de consolidatie van een rechts georiënteerde, neoliberale politieke orde gezien, die een diep ongelijk land heeft gevestigd.

Een kleine, op Washington georiënteerde olie-oligarchie houdt de politieke macht in stand, waarbij 10% van de bevolking 40% van het nationale inkomen in handen heeft. De Covid-19 pandemie heeft het effect van deze welvaartskloof enorm verergerd, waardoor het toch al stijgende werkloosheidscijfer is gestegen van 10% tot meer dan 20% van de beroepsbevolking op het hoogtepunt vorig jaar. Armoede treft meer dan 40% van de bevolking, met een gebrek aan voedsel en huisvesting als belangrijke problemen.

Desondanks wekte de regering van Duque woede op door de belastingdruk van de pandemie niet bij de uitpuilende oliewinsten van het land te leggen, maar bij de armen, waarbij pensioenen, brandstof en lage inkomens de doelen vormden.

Hoewel het wetsvoorstel werd ingetrokken, is de roep om wijzigingen in het systeem als geheel door de protesten toegenomen, en de regering is ervan beschuldigd de demonstranten met geweld te hebben aangepakt en zelfs het vuur op hen te hebben geopend. Desondanks heeft de regering impliciete steun gekregen van de VS, die zeer luidruchtig kritiek zou uiten als een dergelijk stijgend dodental zich zou voordoen in een vijandig land.

Washington bewapent de Colombiaanse politie al lange tijd met wapens om de protesten het hoofd te bieden, waaronder verdovingsgranaten en traangas, en is aanzienlijke militaire steun blijven verlenen. De rechtse senator Marco Rubio heeft zelfs openlijk zijn steun betuigd aan de regering door de onrust te omschrijven als “een georkestreerde poging tot destabilisatie van een democratisch gekozen regering door linkse narco-guerrillabewegingen en hun internationale marxistische bondgenoten”. Voorspelbaar had hij heel andere dingen te zeggen over de protesten in Hong Kong, die daarentegen lang niet zo hardhandig aangepakt werden en geen fatale afloop hadden.

Uiteindelijk is de dominantie van de VS over Latijns-Amerika lange tijd ten koste gegaan van de meerderheid en heeft dit geleid tot samenlevingen die worden geleid in het belang van een kleine elite. Colombia is een betwist land, overspoeld door onrust, waar de bevolking zich heeft willen bevrijden van een door de VS gesteunde groep cliënten die – in een poging communisme en socialisme buiten de deur te houden – Washington een monopolie op hun gigantische oliereserves gunnen.

We hebben onlangs gezien hoe de VS Ecuador heeft aangepakt, maar wat er in Colombia gebeurt heeft niet zozeer te maken met geopolitiek als wel met de ontberingen van de gewone mensen en hun verzet tegen een systeem dat uiteindelijk niet voor hen zorgt.

Hoe lang kan het tij van verandering hier nog worden tegengehouden? Of, wat dat betreft, in een heel continent met opmerkelijk vergelijkbare omstandigheden?

Topfoto: Demonstranten nemen deel aan een protest tegen een belastinghervorming voorgesteld door de regering van de Colombiaanse president Ivan Duque in Bogota, op 4 mei 2021. © AFP / Juan BARRETO

Tom Fowdy is een Britse schrijver en analist van politiek en internationale betrekkingen met een primaire focus op Oost-Azië.