peru |
jul 2021
Bron: José Carlos Llerena Robles, Vijay Prashad 
Globetrotter 9 juli 2021 
dewereldmorgen 12 juli 2021 ~~~

De campagne om de presidentsverkiezingen in Peru ongedaan te maken is een voorbeeld van “niet-conventionele oorlogvoering”.

Op een half uur rijden van het Huis van Pizarro, het presidentiële paleis in de Peruaanse hoofdstad Lima, staat op de marinebasis van Callao een streng beveiligde gevangenis. Ze werd gebouwd voor de opsluiting van de leiders van Sendero Luminoso (Lichtend Pad), in het bijzonder Abimael Guzmán. Niet ver van Guzmáns cel zit Vladimiro Montesinos, hoofd Veiligheid onder voormalig president President Alberto Fujimori, zijn tijd uit. Montesinos werd in 2006 veroordeeld tot 20 jaar voor fraude, beïnvloeding en machtsmisbruik. Uit audiobestanden van zijn telefoongesprekken vanuit de gevangenis blijkt nu dat hij heeft geprobeerd de uitkomst van de presidentsverkiezingen te beïnvloeden nadat Pedro Castillo, de kandidaat van de linkse partij Perú Libre, de overwinning had behaald.

Eigenlijk moest de Nationale Kiescommissie al tegen de avond van 6 juni 2021 Pedro Castillo als overwinnaar hebben uitgeroepen, maar dat gebeurde niet. Een maand later zit de situatie muurvast en is er in Peru nog altijd geen officiële winnaar.

Castillo’s tegenstander, Keiko Fujimori van Fuerza Popular — en dochter van de voormalige dictator Alberto Fujimori — heeft een leger topadvocaten ingehuurd om elke beslissing van de Kiescommissie te dwarsbomen. Daarnaast besmeurt haar team de campagne van Castillo en Perú Libre en beschuldigt hen ervan — zonder enig bewijs — geld aangenomen te hebben van groepen met een twijfelachtige reputatie, waaronder drugkartels. De Peruaanse media, die grotendeels gecontroleerd worden door de oligarchie, hebben zich achter Fujimori’s beschuldigingen geschaard. Blijkbaar willen ze Castillo afschilderen als onwettige winnaar en meteen ook het verdict van de kiezers aan hun laars lappen.

Smeergeld

Ondertussen duikt almaar meer bewijs op van de vuile streken die Fujimori’s team heeft uitgehaald om de verkiezingen te stelen. Montesinos, de rechterhand van Fujimori’s vader, voerde tussen 2 en 24 juni 17 telefoongesprekken; vijf daarvan werden niet beantwoord. De Peruaanse marineautoriteit, onder wiens bevoegdheid de gevangenis valt, zei dat Montesinos een verzoek had ingediend om zijn vriendin op te bellen. Op 26 juni beloofde de minister van Defensie Nuria Esparch dat de marineautoriteit een onderzoek zou instellen.

Maar Montesinos belde niet met zijn vriendin. De doorwinterde meesterspion — en voormalig CIA-agent — telefoneerde met Pedro Rejas, een voormalige legercommandant die dicht tegen Fujimoro’s campagne aanleunt. Op 10 juni gaf Montesinos in een van die telefoongesprekken Rejas de opdracht de drie leden van de Kiescommissie elk 1 miljoen dollar smeergeld te geven. “De enige manier is via Guillermo het geld over te maken aan de drie leden van de commissie. Zij staan open voor steekpenningen, een goed resultaat is dus gegarandeerd.” De “Guillermo” in het gesprek is Guillermo Sendón van wie officieel geweten is dat hij een band heeft met een van de leden van de Kiescommissie, namelijk met  Luis Arce Córdova. Sendón zegt dat hij Arce een handje heeft toegestoken bij zijn — overigens mislukte — poging om voorzitter van het Hooggerechtshof te worden en dat hij Arce in die periode herhaaldelijk heeft ontmoet. Zijn laatst bekende bezoek aan die man was op 22 juni.

De audiobestanden zijn vernietigend en staan in Peru bekend als de Vladiaudios, een knipoog naar het schandaal Vladivideos van twintig jaar geleden, toen er een video opdook waarin Montesinos congreslid Alberto Kouri geld toestopte in ruil voor zijn steun aan Perú 2000, de partij van Alberto Fujimori. In de daaropvolgende maanden kwamen nog meer video’s boven water: Montesinos had miljoenen dollars aangeboden aan Kanaal 2, Kanaal 4, Kanaal 5 en Kanaal 9 om de oppositie uit hun tv-programma’s te weren. De Vladiaudios zijn even belastend als de Vladivideos, aangezien ze aantonen hoe Montesinos smeergeld aanwendde om de verkiezingsoverwinning van beide Fujimori’s veilig te stellen.

Waar komt het geld vandaan? Montesinos stelt Rejas voor Dionisio Romero (de CEO van Credicorp) en Rafael López Aliaga (conservatief presidentskandidaat in 2021) te benaderen. De bejaarde spion heeft ogenschijnlijk aan alles gedacht: wat te doen en hoe het te doen. Aangezien hij in de cel zit, kon hij het niet zelf doen. Hij had een handlanger nodig en telefoongesprekken, maar die werden vastgelegd en gelekt naar de media.

Schakel de CIA in

In een van zijn telefoongesprekken zegt Montesinos aan Rejas dat hij de Amerikaanse Central Intelligence Agency (CIA) moet inschakelen. “Ze moeten naar de Amerikaanse ambassade gaan en met de inlichtingenofficier praten. Neem alle documenten over de fraude mee … Ga naar de ambassade en spreek met de verantwoordelijke van de inlichtingendienst. Dat is in het Kantoor van Regionale Zaken.” In Lima is dat de CIA-post.

Montesinos geeft heel precieze instructies. De echtgenoot van Keiko Fujimori “kan [naar de ambassade] gaan aangezien hij Amerikaans staatsburger is.” Het gaat om Mark Villanella, die Fujimoro in 2004 ontmoette aan de Columbia University. “Neem de documenten mee”, raadtMontesinos Rejas aan. “Toon ze hem. Breng ze naar de ambassade en vraag hen ze door te geven aan hun chef in Washington … Die kan ze onder de aandacht van de president brengen, waarna de woordvoerder van het Witte Huis een mededeling kan doen om te verhinderen dat Cuba, Venezuela of Nicaragua hun wil kunnen opleggen in Peru. Met zo’n mededeling staan ze sterk.”

Montesinos is niet de enige in de kring van Fujimori die al vaker geprobeerd heeft om de VS te betrekken in de Peruaanse verkiezingen. Fernando Rospigliosi bijvoorbeeld, een van haar naaste adviseurs, heeft een lange geschiedenis van bezoekjes aan de Amerikaanse ambassade met verzoekjes om hulp om te verhinderen dat links de verkiezingen zou winnen. De huidige — en recent benoemde — Amerikaanse ambassadeur in Peru is Lisa Kenna, een voormalige CIA-agente.

Niet-conventionele oorlogvoering

Montesinos is een expert in niet-conventionele oorlogvoering. De volgelingen van Fujimori, zo zegt hij aan Rejas in een van hun gesprekken, willen een conventionele benadering, maar “dat zal niet werken”.

“Er is conventionele oorlogvoering en niet-conventionele oorlogvoering”, zegt hij. “Bij niet-conventionele oorlogvoering moet je op een speciale manier te werk gaan. Conventionele advocaten zullen niet slagen want die speciale werkwijze is ongebruikelijk.” Met andere woorden: argumenten in het gerechtshof volstaan niet; er moet smeergeld aan te pas komen.

De openbare aanklager van Peru heeft nu een onderzoek ingesteld naar Luis Arce, die lid is van de Kiescommissie. Ondertussen heeft de Nationale Kiescommissie nog altijd de verkiezingen niet afgesloten en Pedro Castillo als winnaar uitgeroepen. Wel is er een niet-conventionele oorlog aan de gang waarin de Amerikaanse ambassade een rol speelt. Tegenwoordig heb je in Latijns-Amerika geen leger meer nodig voor een staatsgreep. Goede advocaten, zakken geld en een handvol misdadigers binnen of buiten de muren van de gevangenis volstaan.

José Carlos Llerena Robles is maatschappelijk opvoeder, lid van de Peruaanse organisatie La Juntaen vertegenwoordiger van de Peruviaanse afdeling van Alba Movimientos.

Vijay Prashad is een Indische historicus, tevens redacteur en journalist, en hoofdcorrespondent bij Globetrotter. Hij is hoofdredacteur van LeftWord Books en directeur van Tricontinental: Institute for Social Research. Hij is een vooraanstaande medewerker aan het Chongyang Institute for Financial Studies, Renmin University of China. Hij heeft meer dan twintig boeken geschreven, onder andere The Darker Nations en The Poorer Nations. Voor zijn laatste boek Washington Bullets schreef Evo Morales Ayma de inleiding.

Vertaling: Marina Mommerency, DeWereldMorgen vertaaldesk