Venezuela |
jul 2021
Bron: Nino Pagliccia 16 juli 2021 
orinicotribunje 18 juli 2021 ~~~

Venezuela is vandaag de dag het epicentrum van een revolutionaire beweging die een ander politiek paradigma voor Latijns-Amerika wil vestigen; een nieuw paradigma van een autochtone ideologie met historische en culturele elementen, met één duidelijke visie, maar ook een vernieuwende tactische aanpak op basis van een constante dialectische analyse van de mondiale context van ons tijdperk. De analist Yanis Iqbal schreef passend: “Een dialectisch zichtpunt… is gevoelig voor de allesomvattende complexiteit van elk revolutionair historisch proces.”

Alles wijst erop dat de Bolivariaanse revolutie weerstand biedt aan een van de meest meedogenloze aanvallen van het Amerikaanse imperium en zijn ideologisch georiënteerde Europese en Canadese bondgenoten. Ondanks het spervuur van aanvallen uit het arsenaal van wapens van een hybride oorlog, waarvan vele onwettig zijn volgens het internationaal recht en de handvesten, houdt Venezuela stand in de ogen van de meerderheid van de landen in de wereld, en zeker in de Latijns-Amerikaanse en Caribische regio.

De agressie veroorzaakt leed en doden, niet minder dan een gewapend conflict, niettemin wint de Bolivariaanse revolutie aan kracht terwijl de Amerikaanse agressor tekenen van verzwakking vertoont en politieke zelfmoord lijkt te plegen.

Waar komt de verzetsgeest van Venezuela vandaan en hoe is het VS-imperium zichzelf aan het vernietigen?

Historische grondslagen met een dialectische visie

In een meeslepend artikel van Vijay Prashad, uitvoerend directeur van Tricontinental: Institute for Social Research, verwijst de auteur naar een vaak geciteerde zin van Simon Bolívar uit 1829: “De Verenigde Staten lijken door de Voorzienigheid voorbestemd om [Latijns] Amerika te teisteren met ellende in de naam van de vrijheid.” Niemand zal eraan twijfelen dat de onheilspellende aanwezigheid van de VS in Latijns-Amerika vandaag de dag door middel van haar Monroe Doctrine van 1823, haar exceptionalisme doctrine of haar huidige hybride oorlogen, aan een dergelijk helderziend voorgevoel lijkt te hebben voldaan.

Prashad schreef dit in het kader van de 200e verjaardag van de Slag bij Carabobo op 24 juni van dit jaar, de slag die Bolívar won en de Spaanse kolonisatoren de genadeslag toebracht om meer dan 10 jaar strijd voor de onafhankelijkheid van Venezuela te beslechten. Het belang van die overwinning blijft niet beperkt tot de gebeurtenis zelf en het onmiddellijke resultaat ervan, maar moet veeleer worden gezien in de context van de overheersende rol van de geschiedenis in het moderne streven naar soevereiniteit en onafhankelijkheid in Latijns-Amerika.

Hugo Chávez begreep op meesterlijke wijze dat het historische bevrijdingsproces dat door Simón Bolívar en andere vrijheidsstrijders tegen de Europese mogendheden in gang was gezet, de bindende factor was in een regio die verdeeld was door de belangen van een moderne mogendheid die Bolívar zelf goed had voorzien. Chávez maakte de balans op van de trots op vroegere verwezenlijkingen om toekomstige verwezenlijkingen op voort te bouwen. Zijn revolutie was niet zomaar een revolutie, maar een Bolivariaanse revolutie.

Het woord “Bolivariaans” doet de onafhankelijkheidswaarden van de 19e eeuw herleven, gebaseerd op de integrale visie van Simón Bolívar, het idee van civiel-militaire eenheid van Ezequiel Zamora, en de bevrijdende volksopvoeding van Simón Rodríguez, die de mentor van Bolívar was. Hugo Chávez ontleende aan hen zijn eigen visie om de Bolivariaanse Patria Grande (Groot Vaderland) op te bouwen, gebaseerd op de oorspronkelijke beginselen van soevereiniteit en onafhankelijkheid met het volk als hoofdrolspelers.

Terugdenkend aan de oprichting van de Bolivariaanse Revolutionaire Beweging in 1982 – de voorloper van de regerende Verenigde Socialistische Partij van Venezuela (PSUV) – zou Chávez gezegd hebben: “Dat was wat wij nastreefden, een revolutie, een politieke, sociale, economische en culturele transformatie geïnspireerd op het voorstel van Bolívar [Zamora en Rodriguez]. Zo hebben wij ontworpen wat wij de ‘boom met de drie wortels’ hebben genoemd, die onze ideologische bron is.”

Chávez’s fundamentele visie zou de Venezolanen en alle Latijns-Amerikanen herenigen met hun historische emancipatoire wortels, en daarmee zou het in staat zijn de eindeloze imperiale hybride oorlogsvoering van de VS te weerstaan. Hij verschafte op meesterlijke wijze een solide historische basis, verrijkt met een dialectisch begrip van het moderne Latijns-Amerika binnen de bredere geopolitieke realiteit. Met die revolutionaire visie ging hij stoutmoedig verder met het opbouwen van een soeverein en onafhankelijk socialistisch vaderland.

In een recent interview met Bloomberg herhaalt president Maduro vol vertrouwen de dialectische benadering om de koers van Chávez’ socialisme van de 21e eeuw vast te houden en neemt daarmee de twijfels over een veranderende ideologie weg.

Politieke zelfmoord van de VS door zich te verzetten tegen een multipolaire wereld

In schril contrast daarmee lijken de VS geworteld te blijven in hun oude en verstikkende hegemoniale geschiedenis, vastgeroest in hun hardnekkige herhaling van een verleden van expansionisme, imperialisme en hun 19e-eeuwse Monroe-doctrine. Dit gebrek aan aanpassingsvermogen en vernieuwing toont nu duidelijk aan dat de VS verouderd en mislukt is.

Het falen van de VS ten opzichte van de wereld blijkt overduidelijk uit hun vastberadenheid om een zelfdestructieve nieuwe koude oorlog te riskeren in de hoop hun oude imperialistische unipolaire geopolitieke controle over de wereld te behouden. In feite riskeert zij misschien een echt gewapend conflict dat haar ondergang zou versnellen.

De werkelijke macht van de VS is thans niet haar militaire macht, die langzaam door zowel China als Rusland wordt ingehaald tegen een fractie van de kosten voor de openbare middelen, maar veeleer haar financiële controle over de wereldeconomie door een op de dollar gebaseerd systeem. Voorspellingen, ook van westerse kapitalisten, voorspellen echter dat China de economie van de VS in 2028 of 2030 zal overtreffen. Zoals een econoom het uitdrukte: “Op de dag dat China weer de grootste economie wordt, is dat een teken dat er een machtsverschuiving plaatsvindt tussen het Oosten en het Westen.” De meest overstijgende verschuiving zal natuurlijk die zijn van een fundamenteel kapitalistische macht naar een fundamenteel socialistische macht.

China en Rusland hebben een hechte relatie en houden er een goed machtsevenwicht op na. China is bezig met de ontwikkeling van zijn ambitieuze “Belt and Road Initiative” (BRI), dat handel en samenwerking bevordert en uitgestrekte regio’s in Eurazië en Afrika met elkaar verbindt. Analist Carlos Martinez schreef: “China streeft er niet naar om de wereld te regeren, noch om ‘de democratie wereldwijd te ondermijnen’. Het daagt echter in toenemende mate de gevestigde imperialistische wereldorde uit, zowel op economisch, strategisch als ideologisch gebied.” Dit is voor Latijns-Amerika veel aantrekkelijker dan de “achtertuin” van de VS te zijn.

Rusland op zijn beurt streeft de belangrijke taak van de-escalatie van conflicten na, met zijn beleid van evenwicht in het Midden-Oosten, dat in schril contrast staat met het oorlogszuchtige buitenlands beleid van de VS en hun bondgenoten. Zowel China als Rusland lijken een strategische alliantie te hebben die gericht is op de opbouw van een multipolaire wereld met verschillende centra van gedeelde macht en veel samenwerking.

Het huidige agressieve buitenlands beleid van Washington ten opzichte van Peking en Moskou is niet meer dan politieke zelfmoord. In plaats van zich aan te sluiten bij de onvermijdelijk betere politieke toekomst door een beleid van samenwerking te voeren, kiezen de VS ervoor de opmerkelijke successen van China op binnenlands gebied (China heeft net het einde van de armoede afgekondigd) en internationaal gebied met de BRI te negeren. Velen observeren het verval van de economische macht van de VS, dat de opmaat is voor de ondergang van het Amerikaanse imperium.

Washington kiest op irrationele wijze voor de weg van een hybride oorlogsvoering tegen zowel China als Rusland in zijn vergeefse poging om hun strategische alliantie te verbreken, hun regeringen te demoniseren en interne conflicten te creëren. In werkelijkheid “zitten we midden in een proces waarin de effecten van de nieuwe multipolaire wereld sterk voelbaar worden, vooral in gebieden waar de Verenigde Staten hun vroegere macht hebben verloren of noodgedwongen hebben moeten opgeven, als gevolg van hun verlies aan wereldmacht over de hele wereld.”

Falen van de VS ten aanzien van Venezuela

Evenzo plegen de VS politieke zelfmoord door te weigeren te aanvaarden dat Latijns-Amerika – op enkele uitzonderingen na – een multipolaire wereld omarmt. Dit is niet toevallig duidelijk geworden sinds Hugo Chávez in 1999 president werd van de Bolivariaanse Republiek Venezuela. De eerste opmerkelijke politieke fout van de VS vond plaats in 2002, toen de VS de kortstondige poging tot een staatsgreep om Chávez ten val te brengen steunden.

De vroegtijdige dood van Hugo Chávez in 2013 werd door Washington aangegrepen als een nieuwe kans om het regime in Venezuela te veranderen. In de tijdsspanne van acht jaar sinds de dood van Chávez heeft Venezuela een van de zwaarste, onmenselijkste en misdadigste economische oorlogsvoering ondergaan die de VS heeft gelanceerd met illegale eenzijdige dwangmaatregelen (ten onrechte sancties genoemd) die het Venezolaanse economische systeem verlammen. In 2015 verklaarden de VS Venezuela ten onrechte tot een “buitengewone bedreiging” voor hun nationale veiligheid om de escalerende “sancties” tot op de dag van vandaag te rechtvaardigen.

Niettemin, ondanks de wrede unilaterale en illegale dwangmaatregelen van de VS; ondanks de daling van de wereldolieprijzen in 2017, gekoppeld aan interne “guarimbas” (rellen); ondanks de beruchte interventie van Canada met de vorming van de door de OAS geleide reactionaire groep van landen – de zogenaamde Lima-groep – die nu effectief ter ziele is; ondanks het roven van Venezolaanse activa in de VS en het VK; ondanks de interne verraderlijke en ondemocratische oppositie; ondanks alles, gaat de Bolivariaanse revolutie vandaag verder met president Nicolás Maduro.

In een hartverwarmend artikel behandelt de in Venezuela geboren sociologe María Páez Victor de moderne geschiedenis van Venezuela waar “De Verenigde Staten, Canada en Europa de legitieme, democratisch gekozen Venezolaanse regering meedogenloos aanvallen.” Zij herinnert ons er ook aan dat president Maduro duidelijk heeft verklaard dat Venezuela “… besloten en vastberaden is om een wereld te creëren die multipolair, pluripolair en multi-centrisch is. Er bestaat niet één enkel economisch model, we kunnen niet toestaan dat men ons één enkel economisch model, één enkele manier van denken oplegt.” We hebben dit gezien in de hechte en respectvolle betrekkingen die Venezuela onderhoudt met de meeste landen, waaronder China en Rusland.

Om duidelijk te zijn, illegale eenzijdige dwangmaatregelen zijn een instrument dat wordt gebruikt om de wilskracht van de Venezolanen te verzwakken en hen te coöpteren om hun loyaliteit tegen hun regering te keren. Zij hebben gefaald. De Bolivariaanse revolutie blijft sterk en wordt door de meerderheid van het volk gesteund. Het is echter het extraterritoriale karakter van deze “sancties” dat andere naties ertoe dwingt zich eraan te houden en ongewild medeplichtig te worden aan de “bestraffing” van de Venezolanen. Daar boekt de VS wellicht een gruwelijk succes dankzij haar financiële macht.

Er is een weinig bekend voorbeeld hiervan met betrekking tot een diplomatieke gezant van de Venezolaanse regering, Alex Saab, die op het moment van zijn detentie in juni 2020 op een humanitaire missie naar Iran was, om noodzendingen van voedsel, medicijnen en essentiële voorraden voor Venezuela te regelen. Venezuela kampt met een extreem tekort aan levensnoodzakelijke goederen, juist vanwege de Amerikaanse “sancties”. De heer Saab werd op “verzoek” van de regering van de Verenigde Staten vastgehouden en gevangengezet in de kleine archipel Cabo Verde (CV) voor de noordwestkust van Afrika. De uiterst illegale inbeslagneming van een diplomaat – in feite een ontvoering – vond plaats onder valse beschuldigingen van het witwassen van geld, die door Zwitserse banken zijn weerlegd. Voorts is het verzoek om uitlevering van de heer Saab aan de VS om “in staat van beschuldiging” te worden gesteld volstrekt ongegrond, aangezien de VS geen uitleveringsverdrag heeft met CV. Toch houdt de CV-regering de heer Saab na meer dan een jaar nog steeds in hechtenis.

Het lijkt erop dat de VS een maffia-achtig aanbod heeft gedaan dat de kleine natie CV niet kan weigeren. Op 4 juli gaf een lokale krant ons de details: “De bouw van de nieuwe ambassade van de Verenigde Staten van Amerika (VS) in Kaapverdië zal meer dan 100 miljoen dollar in de Kaapverdische economie injecteren en honderden banen creëren tijdens de uitvoering ervan.” Dat is bijna 6% van het BBP van CapoVerdie 2020! De Kaapverdische waardigheid is verkocht.

In de VS en Canada is een campagne aan de gang om Alex Saab vrij te krijgen, omdat de realiteit van deze zaak is dat de heer Saab in zijn recht stond om illegale Amerikaanse “sancties” tegen zijn land te omzeilen door handel te drijven met Iran, dat ook onder Amerikaanse “sancties” valt, en dat Washington erop uit was om zijn extraterritoriale intimidatiemacht op CV uit te oefenen. De regering van de VS schendt het internationaal recht en begaat een misdaad tegen de menselijkheid volgens artikel 7 van het Statuut van Rome van het Internationaal Strafhof.

Maar het zijn de voortdurende couppogingen, infowar, dreigingen met militaire interventies en grootschalige hybride oorlog – die allemaal de handvesten van de VN en de OAS schenden – die de wapens bij uitstek zijn van het VS-imperialisme om het socialistische Bolivariaanse project, Chavismo, te ontmantelen.

Het is toepasselijk dat de auteurs Joe Emersberger en Justin Podur, in hun boek Extraordinary Threat: The US Empire, the Media, and Twenty Years of Coup Attempts in Venezuela ingaan op “het werkelijke doelwit van de aanhoudende Amerikaanse aanval op Venezuela.” Zij beweren dat het “niet het vermeende autoritaire karakter van het land is, noch de vermeende corruptie. Het is Chavismo, het vooruitzicht dat het socialisme van de eenentwintigste eeuw via electorale en constitutionele middelen tot stand gebracht zou kunnen worden. Dit is wat het Amerikaanse imperium niet mag laten slagen.” De auteurs stellen overtuigend: “Het is het VS-beleid van regimeverandering in Venezuela dat een ‘buitengewone bedreiging’ vormt voor de Venezolanen.”

Tot slot is het van belang kennis te nemen van een merkwaardige medianota die op 25 juni gezamenlijk is uitgebracht door de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony J. Blinken, de Hoge Vertegenwoordiger van de EU voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid Josep Borrell, en de Canadese minister van Buitenlandse Zaken Marc Garneau.

Bij lezing van de nota komen een aantal interessante punten aan het licht, afgezien van de overduidelijke medeplichtigheid aan de agressie tegen Venezuela.

Het meest opvallende is dat het lijkt te gaan om een “schaamteloze schuldbekentenis van het als wapen gebruiken van de wereldwijde pandemie en het zodanig straffen van onschuldige Venezolanen door te voorkomen dat noodzakelijke COVID-19 vaccins aan Venezuela worden verkocht”. Een Zwitserse bank heeft de verzending van vaccins naar Venezuela uit het COVAX-mechanisme tegengehouden in afwachting van “onderzoek”, ondanks reeds gedane betalingen. Het is berucht dat Zwitserse banken handelen onder extraterritoriale druk van de VS.

De nota suggereert ook een erkenning van het falen (of op zijn minst een verandering van strategie) om de regering Maduro omver te werpen. De op een na laatste verklaring, na een litanie van imperiale voorwaarden, luidt: “Wij vragen om verkiezingsvoorwaarden die in overeenstemming zijn met de internationale normen voor democratie, te beginnen met de lokale en regionale verkiezingen die gepland zijn voor november 2021.” Dit kan alleen maar worden geïnterpreteerd als een duidelijke erkenning van het verkiezingsproces dat Venezuela zojuist op gang heeft gebracht.

De bereidheid van de EU om deel te nemen aan het internationale waarnemingsproces van de verkiezingen in november door een “verkenningsmissie” naar Venezuela te sturen, wordt als een positieve stap beschouwd.

Op 21 november zullen in Venezuela belangrijke democratische verkiezingen worden gehouden – de 26e sinds 1999 – voor alle 23 staatsgouverneurs, 335 burgemeesters van steden en 2.459 gemeenteraadsleden van het hele land. Er zullen 111 politieke partijen zijn die zich kandidaat stellen. De meeste ervan zijn partijen die het opnemen tegen de regeringscoalitie, de Verenigde Socialistische Partij van Venezuela.

Het is niet duidelijk of de extreem-rechtse Juan Guaidó aan de verkiezingen zal deelnemen – hij heeft eerdere verkiezingen geboycot op instructie van Washington – maar het verlagen van zijn gebruikelijke grove beledigende toon tegen president Maduro en zijn klaarblijkelijke bereidheid tot een dialoog zou erop kunnen wijzen dat hij dat wel zou kunnen doen. In elk geval kan de opmerking in de media ook de mogelijkheid openen dat een nieuwe door Washington uitgekozen marionet deelneemt. Guaidó heeft immers een lange reeks mislukkingen achter de rug mbt. het omverwerpen van de gekozen regering van Nicolás Maduro sinds begin 2019, toen hij zichzelf met de zegen van de Verenigde Staten tot “interim-president” uitriep.

Tot slot is het belangrijk om de altijd aanwezige mogelijkheid van misleiding in het oog te houden. Is deze schijnbaar routinematige verklaring van de VS, de EU en Canada een afleiding van het bezoek van het hoofd van het Southern Command, Craig Faller, en de directeur van de CIA, William Burns, aan Colombia en Brazilië om niet nader verklaarde “belangrijke” kwesties te bespreken?

President Maduro verklaarde dat het werkelijke doel van het bezoek was om een plan tegen Venezuela voor te bereiden op basis van inlichtingenrapporten. Moordpogingen tegen Maduro zijn al eerder voorgekomen. Daarom is een woord van voorzichtigheid in het zicht van een stuiptrekkend beest nooit overbodig.

Topfoto: Nicolás Maduro (midden), zijn vrouw Cilia Flores (derde van rechts) en de Venezolaanse minister van Defensie Vladimir Padrino López (derde van links), lopend met personeel van de Bolivariaanse Nationale Strijdkrachten van Venezuela (FANB). Foto: Voorzitterschap van Venezuela

Nino Pagliccia is een Venezolaans-Canadese statisticus die schrijft over internationale betrekkingen met een focus op Noord- en Zuid-Amerika. Nino Pagliccia heeft samenwerkingsprojecten met Cubaanse partners geleid in het Global Health Research Program van de University of British Columbia. Hij is de redacteur van “Cuba Solidarity in Canada-Five Decades of People-to-People Foreign Relations” (2014). Hij is vice-voorzitter geweest van de Canadees-Cubaanse vriendschapsvereniging in Vancouver en medevoorzitter van het Canadese netwerk voor Cuba. Hij heeft meer dan 12 jaar groepen geleid die vrijwilligerswerk in Cuba deden.