Bron: Marc da Silva Solis dewereldmorgen 9 september 2021 ~~~
Cuba was groot nieuws de afgelopen maand. Omdat wat er in de media stond over Cuba, ver afstond van wat ik om mij heen zag, vond ik het zinvol om op te schrijven hoe ik de afgelopen weken heb ervaren in Cuba, hoe het hier is , en wat mijn analyse van de situatie is.
Ik pretendeer niet een volledig beeld te geven. Ik pretendeer ook niet de enige waarheid in pacht te hebben. Er lopen al teveel rond die precies weten te vertellen hoe het zit in Cuba . Ik pretendeer wel een genuanceerder en reëler beeld te geven dan wat je in je krant hebt gelezen over Cuba.
Het verschil tussen mijn reële wereld en de virtuele van internet was nog nooit zo groot als de afgelopen maand. In mijn reële wereld was het rustig maar in de virtuele was Cuba door de protesten van 11 juli eventjes op de rand van een burgeroorlog
Volgens twitter, facebook en westerse kranten, ja ook de Nederlandse, zat ik in een humanitair rampgebied waar nauwelijks te eten is (NRC Handelsblad, NOS, New York Times etc). Het regime je honger laat lijden (RTL) , men aan covid dood gaat (NOS), terwijl Cubanen enkel een lokaal vaccin kunnen krijgen wat niet werkt (parool en NOS). Waar het volk massaal en vredelievend in opstand is gekomen tegen een wreed regime wat de opstand met harde hand neerslaat (alle media). Met ordetroepen die op manifestanten schieten ( parool). Cuba is een absolute chaos aldus het Reformatorisch Dagblad op 4 augustus.
Een humanitaire ramp in Cuba?
Ik val maar met de deur in huis. De humanitaire crisis in Cuba en de massale volksopstand waar je wellicht over gelezen hebt, zijn een opgeblazen virtuele bubbel gedrapeerd om een kern van waarheid. Een virtuele mediabubbel, maar wel een die een reële dreiging van een militaire interventie creëerde.
Vanuit Miami riepen Cubaanse amerikanen de Amerikaanse president op tot ingrijpen in de Cubacrisis via een militaire interventie. Een petitie tot een militaire interventie verzamelde 500000 handtekeningen en burgemeester Suarez van Miami (gezien als een gematigde republikein) vond dat de Amerikaanse regering het bombarderen van Cuba moest overwegen.
Winkelstraat Republica in Camaguey, 6 augustus 2021. Eigen foto
Wat is er werkelijk gebeurd de afgelopen weken in Cuba. Wat is er aan de hand in Cuba?
La Caridad, Camaguey. Eigen foto
Allereerst. Het leven gaat hier weer zijn rustige pandemiegang, er is hier na de protesten van 11 juli geen sprake (meer) van sociale onrust. (zie foto’s) Enkel op het web is het nog onrustig. Wat klopt is dat Cuba (net zoals veel Latijns Amerikaanse landen) een diepe economische crisis doormaakt. Daar zitten we, sinds de pandemie begon, al anderhalf jaar in. De laatste maanden is daar een covidcrisis bijgekomen.
De economische crisis
Cuba lijdt onder een combinatie van de effecten van de pandemie, waardoor een van de belangrijkste inkomstenbronnen het toerisme al anderhalf jaar vrijwel stilligt, naast de aangescherpte economische sancties van de VS tegen Cuba.
Trump heeft er alles aan gedaan om het Cubaanse systeem op de knieën te krijgen met sancties. Bovenop de waslijst aan al tientallen jaren bestaande sancties (die b.v Amerikanen verbied om als toerist naar Cuba te reizen. ) kwamen 240 extra sancties. Al voor de pandemie waren alle versoepelingen in de relaties tussen de VS en Cuba onder Obama ( die o.a voor het eerst massaal Amerikaanse toerisme en aanleggen van Cruiseschepen mogelijk maakte) effectief de nek om gedraaid. De negatieve effecten van deze nieuwe sancties op de Cubaanse economie (die in 2016 nog een enorme toerisme-boom beleefde) waren al voor de pandemie merkbaar. Maar tijdens de pandemie werd dit natuurlijk dubbel voelbaar.
Ook tijdens de pandemie kwamen er nieuwe sancties bij. Zo werd vorig jaar geld overmaken naar Cuba vanuit de VS vrijwel onmogelijk gemaakt. waardoor Western union er mee stopte. Dat hakte erin. Zeker tijdens een pandemie waarin reizen lastig is. Het geld wat familie in de VS naar Cuba overmaakt is een belangrijke inkomstenbron voor veel Cubanen.
Iedereen hoopte dat Biden de sancties zou verlichten. Wat hij ook belooft had. Maar helaas gebeurde er niets.
Naast deze giftige cocktail van sancties en pandemie zijn er de structurele tekortkomingen en weeffouten van het Cubaanse systeem. Inefficientie, bureaucratie, klantonvriendelijke en corrupte ambtenaren . Wie wel eens een Cubaanse winkelketen heeft bezocht is gelijk genezen van het idee om winkels te nationaliseren. Deze defecten zijn scherper bloot komen te liggen nu pandemie en extra sancties voor flinke tegenwind zorgen en de schaarste groter is geworden.
Westerse media wijten de problemen in Cuba vooral aan het systeem. De huidige crisis is voor hun het bewijs dat het Cubaanse systeem gefaald heeft. Het moment is aangebroken waarop het volk in opstand komt, en de Cubaanse revolutie, als laatste reliek uit de Koude Oorlog, ten grave draagt. Maar dit einde van de Cubaanse revolutie kondigt men al 30 jaar met regelmaat aan. In 2006 toen Fidel ziek was en in 2016 toen hij dood ging. En nu dus weer.
De meeste media schrijven niet of nauwelijks over de effecten van de sancties. Men doet of ze niet bestaan, de effecten worden gebagatelliseerd of men noemt het een excuus wat de Cubaanse regering gebruikt om eigen falen te maskeren. Wie geld vanuit een Nederlandse bank naar Cuba wil overmaken zal echter merken dat de sancties bestaan en dat ze tot Nederland doorwerken.
Dat de VS Cuba verwijt niet goed voor zijn bevolking te zorgen is nogal hypocriet terwijl ze ondertussen allerlei economische sancties oplegt.
Wat mij verbaast is hoe analytici alle problemen in Cuba altijd aan het falen van het systeem wijten. Dit zie ik nooit bij andere landen in de regio die een vrije markt democratie hebben, niet onder sancties zuchten, en desondanks een stuk armer zijn dan Cuba. Lees nooit over het falen van het vrije markt model in Honduras of Haiti.
Bijna alle Nederlandse banken Het Nederlandse Sawadee Reizen moest in hanteren een sanctiepolitiek voor Cuba 2017 vanwege de aangescherpte sanctie transacties vanwege de Amerikaanse sancties stoppen met Cuba Reizen (Sawadee heeft een VS moederbedrijf)
Maar goed. Los van de oorzaken . De effecten van de crisis zijn duidelijk te zien in Cuba. Er staan al meer dan een jaar lange rijen voor winkels waar weinig ligt. Voor sommige producten zoals kaas yoghurt, kip moet je uren in een rij staan. Soms zijn producten er niet of enkel op de zwarte markt te krijgen.
Andere producten zijn alleen te krijgen in harde valuta in de vorig jaar geopende dollarwinkels. Harde valuta waar niet alle Cubanen makkelijk aan kunnen komen. Ook is er tekort aan sommige medicijnen zoals paracetamol.
De altijd al in Cuba florerende zwarte markt is door de schaarste tot enorme bloei gekomen. Voor diegene die hun geld verdienen met het doorverkopen van legale en illegale handel zijn het gouden tijden. Een groot deel van de rijen voor de winkels bestaat uit professionele doorverkopers die voor woekerprijzen de goederen doorverkopen. In hechte samenwerking met corrupt winkelpersoneel die via de achterdeur de meest gewilde producten doorsluizen naar de zwarte markt. Rijen zijn een onderdeel van het dagelijks leven geworden
Wachtrij voor het MLC-warenhuis, El Canto, Camaguey, 6 augustus. Eigen foto
Deze zomer was (voor het eerst tijdens deze pandemie) er ook regelmatig stroomuitval. Waarbij een aantal weken een paar keer per week de stroom overdag een paar uur werd uitgeschakeld .
De economische crisis is een realiteit, en het leven is niet makkelijk. Maar hoewel het assortiment beperkt is ligt er genoeg eten op de markten en in winkels. Groente, fruit, mais, bakbananen, bonen, etc . Het meeste in Cubaanse Pesos. Hier in Camaguey is het eerder zo dat er nu meer te krijgen is in winkels en op de markt dan een half jaar geleden.
Grote rij voor de MLC winkel La Merci en Camaguey, februari 2021. Eigen foto
De Cubanen staan in rijen, maar komen allesbehalve om van de honger. Elke cubaan heeft naast wat hij op markten en in winkels kan kopen recht op een basispakket zwaar gesubsidieerde levensmiddelen wat gegarandeerd is. Het lost niet alles op, maar maakt een wezenlijk verschil. Zelfs in de huidige crisis zie je in Cuba niet de schrijnende armoede die in de rest van Latijns-Amerika doodnormaal is. Dat er nauwelijks te eten is (NRC en NOS) of diverse media die het zelfs over honger hebben is echt niet waar. Cubanen leven niet enkel op rijst, bonen en suiker zoals het NRC Handelsblad beweert.
De markt in de wijk Monte Carlo, Camaguey op 29 juli 2021. Eigen foto
De gezondheidszorg is in Cuba universeel en gratis, en sterk gericht op preventie. Ziekenhuizen zien er niet zo mooi uit als in Nederland en alles is veel meer basic. maar de doktoren zijn goed en de gezondheidszorg is voor een derde wereld land van goede kwaliteit. Veel medicijnen en vaccins maakt Cuba ook zelf.
Maar ook de gezondheidszorg in Cuba ontkomt niet aan de crisis. Er zijn grote tekorten aan medicijnen in Cuba Met name de geïmporteerde of waarvan grondstoffen geïmporteerd moeten worden. Het is triest dat bij een kwaal als spit geen spierverslapper voor je is of geen paracetamol . Dat de dokter je een medicijn voorschrijft maar dat het in de apotheek niet ligt, en je moet wachten tot het er weer is . Of dit via via moet regelen of voor veel geld op de zwarte markt. Toch de (levensreddende) medische zorg staat nog steeds. Maar net zoals in alle gezondheidssystemen wereldwijd, zet de huidige covidgolf de Cubaanse gezondheidszorg onder grote druk.
Groenten en fruit op de buurtmarkt in de wijk Monte Carlo, Camaguey 29 juli 2021. Niet voor alle producten staan lange rijen. Eigen foto
Vaak wordt de huidige crisis in Cuba vergeleken met de crisis in de jaren 90. De zogenaamde speciale periode. De vergelijking gaat mank. De crisis in de jaren 90 na het wegvallen van de steun van de Sovjet Unie was structureel en duurde vele jaren. De sovjet Unie was weg en zou niet meer terugkomen. De huidige pandemie is (hopelijk) tijdelijk.
De diepte van beide crises is ook niet te vergelijken. In de jaren 90 was er echt een enorm tekort aan eten en nauwelijks brandstof. De stroomuitval is in deze crisis vooralsnog incidenteel. Een middagje zonder stroom kan men niet vergelijken met de dagen zonder stroom in de jaren 90.
Wat de crisis in Cuba anders maakt dan elders is dat alle Cubanen de effecten voelen. Alle cubanen moeten in rijen staan en worden geraakt door de schaarste. Ook rijke Cubanen die wel buitenlandse valuta hebben. In andere landen merkt enkel de arme bevolking de effecten van crisis. Dat is minder nieuwswaardig . Dat miljoenen armen in Latijns Amerika honger lijden is geen nieuws. Het wordt pas nieuws als de middenklasse geraakt wordt, of als tienduizenden de straat op gaan.
De covid-crisis in Cuba
De covidsituatie is sinds Juni met de komst van Delta enorm verslechterd in Cuba. Dat is een crisis die nog bovenop de economische crisis is gekomen.
Camaguey, Toeschouwers bij een amateur baseballwedstrijd winter 2020-21 toen er nog nauwelijks Covid was en mensen vaak zonder mondkapje liepen (vlak voor de 3de golf). Eigen foto
Tot mei 2021 leek Cuba de pandemie goed onder controle te hebben. In 2020 leek Cuba zelfs het Nieuw Zeeland van Latijns-Amerika te worden. De preventieve covid-aanpak van Cuba die geroemd werd door wetenschappelijk tijdschrift the lancet werkte voortreffelijk vorig jaar. Waar westerse landen duizenden doden telden telde Cuba in heel 2020 slechts 140 covid-doden. Vorig jaar juli leek Cuba zelfs even covid-vrij. Maar helaas is door een combinatie van factoren het dit jaar toch misgegaan.
Allereerst was er de verkeerde beslissing november vorig jaar om de grenzen te openen en de reizigersquarantainecentra op te heffen. Dit was natuurlijk om de economische nood te verlichten en te zorgen dat harde valuta het land binnen kwam. Maar het had ook te maken met typisch Cubaanse zelfoverschatting . Men dacht Covid al overwonnen te hebben en het allemaal goed onder controle te kunnen houden. Zelfde fout was eerder in juli 2020 gemaakt toen Cuba op het punt stond Covid uit te roeien. Terwijl enkel in Havanna nog maar een paar laatste cases werden gevonden en de rest van cuba al maanden covid-vrij was besloot men om alles open te gooien zodat de Cubanen konden genieten van de zomervakantie. De Habaneros gingen massaal feesten en op vakantie en het virus verspreidden zich weer. Het kon pas met veel moeite en rigoreuze maatregelen onder controle worden gebracht.
Een wijk in quarantaine in Camaguey in maart 2021. In 2020 en de 1e helft van 2021 werden uitbraken onder controle gebracht door hele wijken in quarantaine te zetten. Een controlemaatregel die nu niet meer toe te passen is. Eigen foto
In november gebeurde het zelfde. Vol zelfvertrouwen werd het nieuwe normaal ingevoerd en de grenzen opengesteld. De thuisquarantaine voor reizigers bleek geen succes. Cubanen bleken zich niet gedisciplineerd aan de quarantaine protocollen te houden. Met Cubaanse handelaars die massaal naar omringende landen reisden om daar spulletjes te kopen (de zogenaamde “mulas” = muilezels) en Cubaanse Amerikanen die de familie bezochten kwam Covid weer binnen met verschillende nieuwe varianten. (In februari 2021 schreef ik dit stuk over het ontstaan van de 3e golf in Cuba.)
Na een paar maanden draaide men vanwege snel oplopende besmettingen de beslissing terug. Reizigersquarantainecentra werden weer ingesteld en de vluchten gereduceerd. Maar het virus was al binnen en in 2021 lukte het niet meer om covid vrij te worden.Met het opnieuw instellen van allerlei restrictieve maatregelen hield men tot 2 maanden terug de situatie nog redelijk onder controle.
Broodlevering in Camaguey aan een wijk in quarantaine. Maart 2021. De staat heeft veel middelen moeten uitgeven aan pandemiebestrijding. Eigen foto
Een wijk in quarantaine in Camaguey in maart 2021. In 2020 en de 1e helft van 2021 werden uitbraken onder controle gebracht door hele wijken in quarantaine te zetten. Een controlemaatregel die nu niet meer toe te passen is Broodlevering in Camaguey aan een wijk in quarantaine. Maart 2021. De staat heeft veel middelen moeten uitgeven aan pandemiebestrijding.
Juist toen de situatie leek te verbeteren met de komst van de Cubaanse vaccins kwam Delta. Men had in een volgende ongelukkige beslissing toeristenvluchten met Rusland geopend. Ook weer om economisch weer wat lucht te krijgen. Met Russische toeristen en de “Mulas” die voor handel op en neer naar Rusland reisden kwam het veel besmettelijkere virus mee. De barrière van quarantainehotels die voorheen prima werkte bleek voor Delta niet hoog genoeg.
Nu is de situatie vergelijkbaar met Europa van de winter. Hoge sterfte en hoge besmettingscijfers..
Daarbij ook nog eens de economische crisis waardoor de overheid niet meer alle maatregelen kan toepassen die in het verleden zo goed werkten. Die zijn bij deze hogere aantallen besmettingen ook niet reëel en bij Delta ook minder effectief.
De gezondheidszorg staat onder grote druk door de toevloed aan patiënten. In de provincie Matanzas waar de meeste vluchten uit Rusland aankwamen kon de gezondheidszorg het begin juli niet meer aan. Ook hier in Camaguey overvolle ziekenhuizen met patiënten die op veldbedden sliepen. Men heeft de Cubaanse aanpak moeten wijzigen. Waar vroeger elke besmetting en elk contact van een besmetting werd opgenomen in ziekenhuis of quarantainecentrum moest men vanwege de overbelasting noodgedwongen kiezen voor thuisquarantaine voor contacten en de lichtere gevallen. Dat leidt natuurlijk ook tot meer besmettingen. Wat de druk op de gezondheidszorg weer verhoogt.
Op moment van schrijven (12-8) zitten wij op het hoogtepunt van de pandemie.Het is al een week gestabiliseerd op dagelijks 8 a 9000 besmettingen ca 80 doden en 20% testen positief Extreem hoog maar de stijging lijkt in ieder geval gestopt en het percentage positieve testen is de laatste week licht gedaald. (Echter nog geen overtuigende tendens)
Waarschijnlijk is er door de druk op de gezondheidszorg sprake van onderrapportage . De oversterfte zal de afgelopen maand hoger zijn dan wat uit de officiële cijfers blijkt. Op de lokale Guantanamo provincie staats-tv werden de problemen gedeeld van de begrafenisdiensten door het veel hogere aantal overledenen dan gebruikelijk. Ook in Ciego de Avila is sprake van een sterfte die veel hoger is dan de normale. In beide gevallen is die sterftepiek niet terug te zien in de covid-statistieken.
Het is zorgwekkend en men verwacht dat pas in september een significatieve daling zal inzetten. Maar om de covidsituatie in perspectief te plaatsen. Tot nu zijn er iets meer dan 4000 cubanen aan Covid overleden op 11.2 miljoen inwoners. Dat is veel vergeleken met 2020. Maar ook al zou de afgelopen maand de oversterfte het dubbel van de officiële zijn dan nog is het vergeleken met Nederland weer weinig. Dat is niet alleen door strenge maatregelen zoals de NRC beweert. Maar vooral doordat de overheid in Cuba afgelopen jaar enorm heeft ingezet op preventieve bestrijding van Covid. Daarbij de gezondheid van de bevolking prioriteit gevend boven de economie. Dat was een succes in 2020. Maar dit jaar dus niet. Dat is helaas een hard feit.
Sanitaire crisis? Wel degelijk!. Humanitaire ramp? Ja en Nee.
Voor de meeste cubanen niet. Maar voor de duizenden cubanen die de afgelopen maanden een familielid hebben verloren door Covid is dit wel degelijk een humanitaire ramp. Zeker daar die sterfgevallen gebeuren nadat men een paar maanden terug dacht dat de pandemie wel voorbij zou zijn, met de vaccinatie in zicht. Dat maakt die sterfgevallen dubbel bitter.
De hoop is gevestigd op het versnellen van de vaccinactiecampagne met de Cubaanse vaccins. Samen met handhaven van een scala aan basic restrictieve maatregelen(o.a mondkapjes, geen interprovinciaal verkeer, bars en restaurants gesloten houden
De Cubaanse vaccins Abdala en Soberana
Cuba heeft haar eigen vaccins tegen Covid ontwikkelt. Een bijzondere prestatie voor een klein land in een economische crisis. De Cubaanse vaccins zouden volgens een Cubaans activist die de NOS interviewde echter niet werken. Ook een wetenschapsjournalist van de volkskrant beweerde dat hun werking onbewezen is.
De voorlopige onderzoeksresultaten van het grootschalige derde fase onderzoek van Soberana 02 waren uitstekend en lieten een duidelijke verschil zien tussen de gevaccineerde groep en de placebogroep. 91.2% effectiviteit tegen symptomatische ziekte, 75,7% tegen infectie. 100% tegen ernstige ziekte en dood. (Hoewel door de lage aantallen statistisch niet betrouwbaar is.)
De wetenschappers die de vaccins hebben ontwikkeld zijn echter gerenomeerd en hebben al eerder gepatenteerde door de WHO erkende vaccins ontwikkeld. Uit onderzoeken met meer dan 80000 deelnemers kwam een effectiviteit van beide vaccins van meer dan 90% . De verschillen tussen placebogroep en gevaccineerde groep die ze toonden waren overtuigend.
De voorlopige onderzoeksresultaten van het grootschalige derde fase onderzoek van Soberana 02 waren uitstekend en lieten een duidelijke verschil zien tussen de gevaccineerde groep en de placebogroep. 91.2 procent effectiviteit tegen symptomatische ziekte, 75,7% tegen infectie. 100% tegen ernstige ziekte en dood. (Hoewel door de lage aantallen statistisch niet betrouwbaar is.)
In een gerenomeerd Amerikaans wetenschappelijk tijdschrift is al de 1e publicatie over 1 van de vaccins. Men is in de procedure om alles te publiceren en gaat de procedure starten om de vaccins erkend te krijgen door de WHO.
Ik heb op grond van de info me met het Cubaanse Abdala vaccin laten inenten. Had ik het idee dat het enkel politieke propaganda was zou ik dat niet doen.
De vaccins zijn zeer effectief gebleken in de klinische tests. Maar wel toen Delta nog niet in Cuba was. Hoe goed de vaccins tegen de agressievere Deltavariant werken is afwachten. Conform de laatste voorlopige data die Minsap publiceerde zijn van de 2.5 miljoen volledig gevaccineerde Cubanen tot 10 augustus 21000 ziek zijn geworden van Covid. 99 zijn overleden. Hoewel geen bewijs , geeft het een 1e indicatie dat de vaccins tegen Delta (wat de laatste 2 maanden de dominante variant is) weliswaar minder goed beschermen dan in de klinische tests, maar dat ze nog steeds redelijk goed beschermen. De sterfte-ratio onder gevaccineerden ligt dan ver onder niet gevaccineerden.
Eén van de tientallen vaccinatiecentra in Camaguey waar de afgelopen maand werd gevaccineerd met Abdala. Grootste deel van de volwassen bevolking van de stad heeft nu haar 3 dosis gehad. Eigen foto
Sinds mei is men begonnen met de vaccinatiecampagne. Het is goed georganiseerd. In elke wijk zijn diverse vaccinatielokaties. De wijkverpleegster kwam zelfs langs om me te herinneren dat ik die dag mijn afspraak had. Dat heeft niets van een failed state. Er zijn sinds mei meer dan 12 miljoen dosis gezet. Maar doordat Cuba laat is begonnen met vaccineren is tot nu toe “slechts” 27% van de bevolking volledig gevaccineerd. (De volledige vaccinatie bestaat uit 3 prikken). Te weinig voor een groot effect nu Delta rondraast.
1 van de tientallen vaccinatieplekken in Camaguey waar de afgelopen maand is gevaccineerd met Abdala. Grootste deel van de volwassen bevolking van de stad heeft nu haar 3 dosis gehad.
Tegen eind van dit jaar moet de hele bevolking gevaccineerd zijn. Hoop is dat met het vorderen van de vaccinatiecampagne de situatie de komende maanden langzaam zal verbeteren. Maar alles valt of staat met de effectiviteit van de vaccins tegen de nieuwe variant.
Kortom het leven is niet makkelijk voor de Cubanen en de crisis zal zeker nog even duren . Natuurlijk is er, door het samenkomen van moeilijke economische tijden en covid, onvrede. Zeker Cubanen die voor de pandemie goed verdienden aan toeristen hebben het nu een stuk minder. Maar nogmaals dit is geen humanitair rampgebied. Ik zie een overheid die binnen beperkte mogelijkheden en met al haar gebreken er alles aan doet om gezondheidszorg en basisvoorzieningen overeind te houden.
Misschien zal iemand zeggen dat ik Communist ben geworden (Nee) , me heb laten hersenspoelen (mogelijk) Of dat ik niet weet hoe erg het echt in Cuba is. (Kan). Natuurlijk kan ik niet zien wat er in heel cuba gebeurt. Maar de meesten die rampspoed schreeuwen zitten buiten Cuba. Of hebben een ( politieke) agenda. Geen enkele Nederlandse journalist die over cuba schrijft is in Cuba
Ik zit vanaf het begin van de coronacrisis in cuba, , en weet door het wegvallen van mijn baan als reisbegeleider als geen ander hoe het is om rond te komen in cuba met weinig. Ik word anders dan de meesten die over Cuba schrijven niet door een medium of politieke organisatie betaalt voor mijn mening. Ook de cubaanse overheid vertelt mij niet wat ik mag schrijven.
Ik heb er geen baat bij om net te doen of het hier fantastisch gaat. Want dat gaat het niet. Noch om te doen of de wereld hier instort. (Ik zal je ook niet vragen geld te sturen om me te redden van de Cubaanse hongersnood) Ik lees kranten van meerdere kanten, kijk om me heen en trek mijn conclusies. Ik schrijf dit omdat ik baal van alle onzin die over Cuba wordt rondgespuit.
#sosmatanzas en #soscuba
De virtuele Cubaanse humanitaire ramp was/is dus gedrapeerd om een reëele economische crisis. De andere kern van waarheid was de echte crisis in de gezondheidszorg in de provincie matanzas waar de gezondheidszorg eind juni bezweek onder de plotse covid-uitbraak met Delta Op beelden zag je ziekenhuizen die overvol waren. De laboratoria konden de testen niet meer aan. De situatie was , en is nog steeds, nijpend. De Cubaanse overheid heeft extra medici en middelen naar de provincie gestuurd om de situatie het hoofd te bieden. De sanitaire crisis in Matanzas is inmiddels voorbij. Op dit moment (12-8) zijn het de provincie Ciego de Avila en Cienfuegos die in grote problemen zitten. Crisis jazeker. Er gaan mensen dood aan Covid in Cuba. In voor Cuba tot voor kort ongekende aantallen. Ziekenhuizen en IC’s zijn overbelast . Wel degelijk. Maar geen mensen die hier op straat sterven.
Voorbeeld van de campagne #soscuba op twitter. De tekst zegt: “Ze vermoorden ons. Onze mensen hebben nu hulp nodig. We verdienen vrijheid.
Deze sanitaire crisis creëerde het klimaat voor een campagne op internet vanuit met name de Cubaans Amerikaanse gemeenschap met de hashtags sos cuba en sos matanzas om Cuba te hulp te schieten. Hierin leek het of Cuba op instorten stond.
Men schreeuwde op internet om een humanitaire corridor, daarna een humanitaire interventie. En uiteindelijk om een militaire interventie. vanuit je raad het al … de Verenigde Staten.
In veel media werd het beeld geschetst dat Cuba humanitaire hulp weigerde. Terwijl er in principe helemaal geen hulp was aangeboden. Het creeerde de sfeer en was een aanloop naar de gebeurtenissen van zondag 11 juli. De protesten tegen de regering. Die het wereldnieuws haalden. Waarna iedereen de situatie in Matanzas allang weer was vergeten. Zoals dat meestal met nieuwshypes gaat.
Protesten 11 juli: massale volksopstand, vreedzame manifestatie of relletjes?
De Cubaanse protesten begonnen zondag 11 juli als een lokaal protest in het plaatsje San Antonio de los Baños vlak onder Havanna vanwege onvrede over langdurige stroomuitval. Opgeroepen via een lokale facebook-groep.
De protesten breidden zich via sociale media als anti regeringsprotesten als een lopend vuurtje uit over heel Cuba. Protesterend tegen, schaarste, stroomuitval en voor vrijheid. Schattingen hebben het over een paar duizend manifestanten in heel Cuba. Aangezien er hier nog nooit protesten van deze grote waren is dat voor Cubaanse begrippen massaal en uniek. En dus nieuwswaardig.
Natuurlijk is er onvrede onder de bevolking . Anderhalf jaar covidcrisis gaat niemand in zijn koude kleren zitten. Een paar duizend man die een dag tegen de regering protesteren is voor Cuba massaal Een massale volksopstand is het echter niet. (Je hebt 11.2 miljoen Cubanen)
Betogers in Havanna. Foto efe
De mainstreammedia en social media heeft het opgeblazen tot de enorme proporties van een volksopstand. En niet op heel eerlijke wijze, maar door beelden te manipuleren. Veel van de beelden die de wereld in zijn gegaan van de manifestaties bij main stream media als New York Times, the Guardian, CNN, FOX news en zelfs bij de UN verklaring over de protesten waren niet van de anti regeringsprotesten. In werkelijkheid waren het beelden van de (grotere) tegenmanifestaties pro-revolutie . Vrij makkelijk te herkennen aan vlaggen en symbolen.
President Diaz Canel (met blauw hemd) in San Antonio de los Baños tijdens de protesten. Foto:
BBC had het over duizenden anti regeringsmanifestanten en enkele tientallen pro-regeringsdemonstranten. Terwijl de werkelijkheid eerder omgekeerd was. in Camaguey in ieder geval wel. Daar stond het hele plein vol met honderden en wellicht duizenden pro revolutie demonstranten. Tegenover hooguit 100 anti regering demonstranten.
Bij the Guardian en Fox zag je een foto van een mensenmassa met een M 26-7 vlag. De vlag van de beweging van Fidel Castro. Die heb je niet bij je als je tegen de regering gaat demonstreren. Dan trek je ook niet massaal rode t shirts aan of gaat typisch revolutionaire spreekkoren schreeuwen als ‘el pueblo unido jamas sera vencido’ roepen. (het volk wat 1 is wordt nooit overwonnen) Beelden die ik op andere sites aantrof. Door deze beelden van grote mensenmassa’s te mixen met beelden van de echte protesten leken deze groter dan ze in werkelijkheid waren.
Fox News maakte het helemaal bont . Terwijl senator Ted Cruz sprak over Cubaanse manifestanten die hun leven waagden door de protesteren. lieten ze beelden zien van manifestanten. Het was echter een pro revolutiebetoging. Herkenbaar aan de spandoeken. Om niet door de mand te vallen hadden ze op stalinistische wijze de revolutionaire strijdkreten op deze weggefotoshopt.
Het is een van de grote problemen van nieuws rond Cuba. De berichtgevers zijn schaamteloos partijdig. Hoewel er veel beelden zijn van de gebeurtenissen. (Het lijkt soms net of alle betogers aan het selfiën waren). Zijn het zelden onpartijdige observaties zijn. Ook de buitenlandse media is allesbehalve onpartijdig. Zij steunt volledig de manifestaties en haalt informatie voor 99% van dissidenten en antiregeringsinternetsites. Hoewel dat allesbehalve een betrouwbare informatiebron is, met een politieke agenda , tekenen ze de informatie op zonder enige kanttekening en zonder te checken. Veel beelden die door deze op social media worden gezet zijn geknipt en gemixt met fake-beelden. Veel verhalen blijken fake of schromelijk overdreven.
De framing in buitenlandse media en onafhankelijke media van de gebeurtenissen als een massale volksopstand die wreed is neergeslagen heeft weinig met de werkelijkheid te maken.
De Cubaanse staatsmedia is raar maar waar waarheidsgetrouwer dan de westerse MSM. Hier geen fake news. Maar de eenzijdigheid is stuitend. Ze laat veel zaken weg die niet uitkomen in haar verhaal, stelt geen kritische vragen, zal niet afwijken van het officiële verhaal en doet aan zelfcensuur.
De president zelf erkende na de protesten dat veel van de manifestanten legitieme ontevredenheid hadden en dat lang niet alle manifestanten criminelen of door het buitenland betaalde huurlingen waren. Ook de officier van justitie erkende het recht tot manifestatie. De staats-tv is echter minder genuanceerd en ging in de dagen na de protesten al snel over tot het framen van de protesten als rellen van een stel criminelen en door de VS betaalde huurlingen die van te voren vanuit het buitenland gepland waren. Eindeloos alle beelden herhalend van vandalisme tijdens de protesten. Ook gretig het fake news wat Westerse en Cubaanse onafhankelijke media de wereld in gestuurd had aan de kaak stellend. Elke dag opnieuw. Na een week kreeg je als je enkel staats-tv keek bijna het idee dat er enkel een paar criminelen de straat op waren gegaan om rellen te schoppen tegengehouden door de massief opgekomen revolutionaire bevolking. En dat de protesten enkel uit fake news bestonden.
Het aparte is dat toen ik op 11 juli hoorde dat er protesten waren het al voorbij was. De 1e keer dat een historische gebeurtenis voor mijn deur gebeurt gaat het volkomen langs me heen. Ik heb al een tijdje geen mobiele lijn meer, en mijn vrouw was niet thuis. Was dus niet bereikbaar. En die dag hadden wij s’middags geen stroom. Kreeg pas door dat er wat aan de hand was om een uur of 6 toen ik de tv aanzette en de herhaling van de speech van de president hoorde die hij om 4 uur had gehouden. Een geïmproviseerde speech. Hij kwam net terug van de protesten in San Antonio de los Baños waar hij toen de protesten begonnen hals over kop naar toe was gegaan, om de boel te sussen. Maar terwijl hij daar was braken op diverse plekken in Cuba protesten uit
Hij leek geëmotioneerd en strijdbaar. Hij riep de revolutionairen op de straat op te gaan en de revolutie te verdedigen. Al Combate(ten strijde). Naar de plekken waar de manifestaties waren. Het was een ongelukkige belabberde speech die olie op het vuur gooide.
Op de staats-tv werden beelden getoond van auto’s die over de kop gegooid waren, en winkels die geplunderd werden. Het leken flinke rellen. Waardoor ik iets van zijn reactie kon snappen. De situatie was nu echter weer onder controle aldus de tv. Er waren na de oproep van de president massale tegenmanifestaties geweest om de revolutie te steunen aldus de staatsmedia. Waarvan men beelden toonden.
Ik keek op internet en mijn facebook en toen schrok ik pas echt. Het nieuws was overal. Mijn Facebook is normaal gesproken superbraaf. Ik heb nette facebook-vrienden en brave facebook-groepen. Zit niet in radicale politieke groepen.
Maar opeens stond ook mijn facebook vol geweld over Cuba. Ik zit net als veel Cubanen in diverse Cubaanse marktplaatsgroepen. Die stonden vol met oproepen om in opstand te komen.
Op diverse plekken in Cuba gingen auto’s over de kop. Foto:
Om met molotovcocktails op een bepaald plein te verzamelen. Anderen die me opriepen om met machetes ten strijd te trekken tegen de regering- . filmpjes waarin vertelt werd dat Camagüey was “bevrijd”. Oproepen om het politiebureau aan te vallen of de familieleden van politieagenten uit hun huis te sleuren. Oproepen om in opstand te komen aangezien de Amerikaanse soldaten klaar stonden in Guantanamo Bay om de Cubanen te helpen.
Naast al deze gewelddadige berichten over een volksopstand , angstaanjagende filmpjes vol geweld Gasten die politieagenten aanvielen. Een agent die op de grond lag en geschopt werd door een paar manifestanten. Stenengooiers . Winkelplunderingen, Auto’s die omgegooid werden. Het leek meer op rellen rond een voetbalwedstrijd dan op manifestaties. facebook en deze facebook-groepen lieten al deze oproepen tot een gewelddadige opstand gewoon staan. Ik keek eens bij andere Cubaanse facebook-groepen waar ikzelf niet in zit. Daar precies hetzelfde
Politieagent op de grond wordt door diverse mannen geschopt. Foto:
Opvallend was dat op vrijwel alle beelden de Cubaanse politie in gewoon tenue was. Geen ME outfit met beschermende helmen. Geen ME charges, geen traangas, geen waterkanon. Geen gepantserde wagens.
Op zondag was op social media naast de beelden van betogers het meeste wat geplaatst werd geweld en vandalisme. Politie die klappen krijgt of wordt bekogeld . Autos die worden omgegooid en winkels die leeggeroofd worden terwijl machteloze politie het nakijken heeft. Het gaf het idee dat de volksopstand aan de winnende hand was, en dat in Cuba chaos heerste. Pas de dagen daarna toen duidelijk werd dat de Cubaanse lente al na 1 dag was uitgewoed werd het beeld gewijzigd.
Nu op social media vooral beelden waar je de politie manifestanten ziet arresteren en klappen ziet uitdelen. Steeds dezelfde beelden. Ook beelden van met stokken bewapenden pro revolutie groepen. Waarschijnlijk om het idee te geven van vreedzame manifestanten die lijden onder wreed politie geweld en revolutionaire burgerwachten. Een aantal beelden was duidelijk geknipt, waarschijnlijk om de aanleiding weg te knippen. Overal beelden van een schietende agent die een huis binnen dringt met daarna bloed op de vloer Het bleken in elkaar gezette beelden te zijn.
Voorbeeld van fakenews. Twit waarin beelden uit de video van politie die een huis binnendrongen en de man voor de ogen van zijn vrouw zou hebben neergeschoten. De video werd gebruikt door diverse internationale media en ook door de Nederlandse journalist Edwin koopman geretweet. maar bleek gemanipuleerd en aan elkaar geplakt. De man bleek niet gewond te zijn en de video kon worden gedebunked door de Cubaanse NTV in een interview met de man die gezond was. De man was inderdaad opgepakt niet voor manifesteren maar omdat hij op camerabeelden te zien is van het plunderen van een winkel
Op sociale media ging een enorme hoeveelheid fake-news en fake-videos rond over de protesten. Ook beelden die in werkelijkheid niet van Cuba waren
Voorbeeld van fake-news. Tweet waarin beelden uit de video van politie die een huis binnendrongen en de man voor de ogen van zijn vrouw zou hebben neergeschoten. De video werd gebruikt door diverse internationale media en ook door de Nederlandse journalist Edwin koopman geretweet. maar bleek gemanipuleerd en aan elkaar geplakt. De man bleek niet gewond te zijn en de video kon worden gedebunked door de Cubaanse NTV in een interview met de man die gezond was. De man was inderdaad opgepakt niet voor manifesteren maar omdat hij op camerabeelden te zien is van het plunderen van een winkel
rellen en vandalisme. Ook kwamen er veel videos van cubanen met schotwonden. Ze werden grif gedeeld. Ze zijn zeer dubieus. In geen enkele komt het slachtoffer herkenbaar in beeld. Meeste beelden zijn wazig. En je hoort beschoten personen op rustige toon wonden tonen en zeggen dat ze geraakt zijn. Geen enkele van de vermeende slachtoffers is later nog ergens in het nieuws gekomen. Wat met alle internationale media aandacht onwaarschijnlijk is. Daarnaast iemand met een schotwond zal toch echt in een ziekenhuis behandeld moeten worden. En dat verder niets naar buiten komt behalve het facebook-videootje is in een klein land als Cuba zeer onwaarschijnlijk
De ongelukkige 1e toespraak van de president waarin hij de revolutionairen oproept om de straat op te gaan en de revolutie te verdedigen werd nu geframed als de aanleiding van het geweld. De speech was allesbehalve gelukkig. Maar doen alsof de manifestaties tot die speech geweldloos verliepen is in strijd met alle filmpjes die zondag op facebook werden geplaatst. Waarvan een flink stel al voor de speech was gebeurt.
Vreedzame manifestaties?
Er zijn zat beelden waarop mensen vreedzaam manifesteren en enkel leuzen als vrijheid en weg met de dictatuur roepen. Maar daarnaast een scala aan filmpjes van extreem geweld en vandalisme van betogers. Zeker in verhouding tot het relatief kleine aantal manifestanten was er een hoge mate van geweld en vandalisme. Als je een miljoen demonstranten heb en er wordt 1 winkel geplunderd is dat een incident. Als je slecht een paar duizend manifestanten hebt zoals in Cuba en desondanks tientallen geplunderde winkels, een flink aantal auto’s over de kop en een flink aantal geweldsdelicten dan kan je niet meer over enkele incidenten spreken. Het waren niet enkel rellen zoals sommige journalisten van de staats-tv ons wijs proberen te maken. Maar het waren allesbehalve de vreedzame manifestaties waar de mainstreammedia, Amnesty, en de Amerikaanse senaat het over hebben.
Extreem politiegeweld? Doden? Gewonden?
Er is 1 dode geconfirmeerd. Deze dode is niet op 11 juli gevallen. Maar de volgende dag. Volgens de Cubaanse autoriteiten zou dit gebeurd zijn bij een aanval van een groep op een politiebureau in Havanna in de wijk la Güinera. Van dit gebeuren zijn geen andere versies in de media voorhanden dan de officiële. Dus vooralsnog is dat de meest waarschijnlijke is. Er waren verder wel gewonden maar er zijn geen ernstig gewonden gemeld. Buiten dus de schotwonden op Facebook-filmpjes die in het virtuele niets zijn verdwenen.
Arrestatie van een betoger op 11 juli in Havanna. Foto:
De onafhankelijke journalist Nieves van de bekende internetsite el toque had een video op youtube als aanklacht tegen de regering gezet waarin ook een aantal schotwondslachtofffers. Hij stuurde mij de link als bewijs van het extreme politiegeweld. Ik vroeg hem dagen lang telkens weer hoe het nu zit met deze slachtoffers. Waar ze nu zijn , waar ze behandelt zijn. Geen antwoord
Aanhouding van een man in Havanna door 2 mannen, waarschijnlijk agenten in burger. Foto:
Op een paar beelden waar je de context niet kan zien. namelijk wat er aan vooraf gaat, zie je een paar agenten die op een man inslaan Hier lijkt duidelijk sprake te zijn van excessief politiegeweld Maar aangezien je op Cubaans Amerikaanse sites en social media die anti regering zijn steeds weer deze zelfde beelden ziet lijken het meer incidenten dan structureel excessief politiegeweld. Op de meeste beelden zie je zeer terughoudend optreden van politieagenten.
Pas de volgende dag waren er beelden van politie in ME tenue. Op 12 juli. Weer steeds dezelfde beelden in een buitenwijk van Havanna. Van 11 juli heb ik van 1 plek. Waarschijnlijk Cardenas beelden gevonden waarop de politie helmen en schilden heeft, en een gebouw beschermd met een cordon. Maar weer geen charges.Terwijl er op de beelden een auto op de kop ligt.
Extreem politiegeweld. Nee. Over het algemeen zie je een zeer terughoudend optreden van de politie. Incidenten van excessief politie geweld. Ja
De protesten in Camaguey
Uit wat ik hier heb gehoord en uit diverse videos heb gereconstrueerd van wat hier in Camaguey gebeurt is, zijn hier enkele tientallen tot iets meer dan honderd manifestanten tegen de regering de straat op gegaan. (Camaguey is de derde stad van cuba met zo’n 300000 inwoners).
Dat is ook in Camaguey niet rustig verlopen hoewel geen auto’s over de kop zijn gegaan. Er is een tegenmanifestatie van pro revolutionairen geweest die veel groter was met meer dan duizend man was. Getallen is moeilijk te zeggen. Ze vulden het grote plein in la Caridad. Bij confrontatie tussen beide groepen vlak bij het stadion zijn er harde klappen gevallen. Aantal van beide kanten zijn opgenomen voor verwondingen.
Spontane protesten opgestookt vanuit Miami en de VS?
De Cubaanse overheid beschuldigt de VS en de Cubaans Amerikaanse organisaties dat zij achter de protesten zitten. En dat ze deel zijn van een goed georkestreerde campagne. Westerse media zoals de NOS hebben het over spontane volksprotesten. Ik denk zelf dat het een mix van beiden is. Deels spontaan en deels goed voorbereid en georkestreerd. De veronderstelling dat de VS en/of door de VS betaalde organisaties achter de protesten zitten is minder raar dan het op het eerste gezicht lijkt.
De inmenging van de VS in Cubaanse zaken is een realiteit, geen waanidee van communistische radicalen. Elk jaar steekt de VS 20 a 30 miljoen federaal geld in Cuba* (Dit is “slechts” het openbaar bekende gedeelte. Hoeveel geld CIA, ambassades en NGO’s steken in Cubaanse democratiseringsprojecten is onbekend.) . Die miljoenen worden via USAID en NED* naar oppositiebewegingen en onafhankelijke media gesluisd met als doel regime change. Natuurlijk heet dat streven naar democratisering maar het komt op het zelfde neer.
De vooral Cubaans Amerikaanse bewegingen en projecten die geld ontvangen en weer doorsluizen naar Cuba zijn meestal vaag en er is niet te traceren waar het geld uiteindelijk aan wordt uitgegeven. Er is een scala aan onafhankelijke anti regering internetmedia gericht op Cuba Bij de meesten is duister waar hun financiering vandaan komt. Anderen zoals ADN Cubano, Diario de Cuba ontvangen aantoonbaar geld van de Amerikaanse overheid. Er zijn bewezen openlijke contacten tussen de belangrijkste Cubaanse oppositiebeweging Movimiento de San Isidro en de Amerikaanse state department
Het creëren van onvrede in Cuba via economische sancties en propaganda om de Cubanen zo te bewegen in opstand te komen was ook officieel (geheim) beleid in de VS zoals bleek uit vrijgegeven geclassificeerde documenten uit jaren 60. Ik had enkel onder Obama het idee dat men van dit beleid afstapte. Maar sinds Trump weer met de sancties begon lijkt men teruggekeerd naar het oude beleid Natuurlijk noemt men het doel geen regime change maar streven naar democratisering.
Geheime VS acties om via social media en rapmuziek een tegenbeweging te creëren in Cuba zijn er al geweest en een aantal jaar terug onbedoed naar buiten gekomen. Onder Trump is ook een taskgroup internet voor Cuba opgericht. Die bestaat nog en ik neem aan dat ze niet betaald worden voor niets doen.
Sinds covid is het propagandaniveau op het web tegen de Cubaanse regering flink opgevoerd Een voortdurende campagne via sociale media en via onafhankelijke Cubaanse media . Aangezien Cubanen tegenwoordig veel meer op internet zitten, zeker nu tijdens Covid heeft dat zijn effect. Ook hebben veel jonge cubanen weinig ervaring met sociale media en dus ook met fake news.
* NED: National endowment for Democracy. Een Amerikaanse NGO die in naam onafhankelijk is maar vrijwel al haar fondsen krijgt van het Amerikaans congres. Volgens haar statuten streeft zij naar het verspreiden van de democratie. Zij wordt net als USAID door velen gezien als een verlengarm van het Amerikaanse buitenlandbeleid.
* USAID = Federale organisatie van de VS voor ontwikkelingshulp.
* In de afgelopen 30 jaar heeft de VS meer dan $ 1 miljard belastinggeld besteedt aan regime change op Cuba. Aan steun aan de oppositie binnen en buiten Cuba via USAID en NED en aan het op Cuba gerichte radio en televisiestation Marti wat volledig met belastinggeld wordt gefinancieerd. .
de jaarlijkse 20 a 30 miljoen die ik noem is ex de jaarlijkse miljoenen voor radio en TV marti
Voor 2022 staat zo’n 20 miljoen begroot aan federale uitgaven voor Cuba
De social media campagne voorafgaand aan de protesten was duidelijk georkestreerd. De Spaanse sociale media analyticus Julián Macías Tovar vond dat de #sosmatanzas en #soscuba campagnes georganiseerd was met gebruik van bots vanuit Argentinië en Spanje. Duizenden twitteraccounts met deze hashtags waren in de week voor de protesten gecreëerd, waarvan velen geautomatiseerd elke 5 seconden de hashtag retweeten. De campagne werd gedreven door twitteraccounts gelinkt aan het in de VS gevestigde Atlas Network. Een consortium wat fondsen ontvangt van o.a de rechtse miljardairs de gebroeders Koch, en Exxon Mobil. Twitteraccounts van medewerkers van Atlas Network zijn eerder betrokken geweest bij bot en troll campagnes rond de verkiezingen in Ecuador en Peru en in 2019 in Bolivia rond de staatsgreep
Uit artikel van Reuters blijkt dat Facebook-groep Ciudad del humor gericht op San Antonio de los Banos een grote rol speelde bij het aansteken van de vonk. De groep is opgestart in 2017 en wordt beheert door een Cubaans-Amerikaanse prediker van de Zevendedagsadventisten die in Miami woont. De beheerder gaf aan dat al eerder getracht was via de Facebook-groep om mensen tot protest te bewegen.
Natuurlijk ontkende de beheerder van de Facebook-groep dat hij geld aannam van de VS of dat er coördinatie was geweest met andere Facebook-groepen. Maar de enorme campagne en het bombardement aan oproepen tot opstand die zondag via alle Cubaanse sociale media tegelijk op je af kwamen leek alles behalve spontaan. Daarvoor was het te massaal. Via alle Cubaanse Facebook-groepen tegelijk. Groepen met administrateurs die normaal apolitiek zeggen te zijn. En waarschijnlijk grotendeels buiten Cuba zitten.
Tijdens Covid is eerder geprobeerd om massale protesten te organiseren. De meeste keren mislukte dat of kwamen er hooguit kleine aantallen demonstranten op af. Ook al kwam er niemand op het protest af het had wel relatief veel mediaaandacht. Soms stonden er meer buitenlandse cameras dan dat er manifestanten kwamen.
Dit keer is het wel gelukt om honderden op de been te krijgen De basis van het protest in San Antonio de los Baños is dan wel van buitenaf gecoördineerd. Net zoals de snelle verspreiding van het protest via sociale media waarschijnlijk goed gecoördineerd is. Maar de opkomst van het grootste deel van de manifestanten die zich erbij aangesloten zal zeker spontaan geweest zijn Want nogmaals de onvrede onder een deel van de bevolking is reeel.
Na de protesten
De dagen erna was volgens internet (social media, westerse MSM, Cubaanse onafhankelijke oppositiemedia) het land gemilitariseerd en werden honderden manifestanten opgepakt. Aangezien zondag van alles op social media was gegooid qua geweldpleging en vandalisme, waarbij je mensen herkenbaar in beeld ziet, was dat laatste niet zo raar.
Een week na de protesten kwamen 100.000 mensen in Havanna op de Malecon om steun te betuigen aan de revolutie en de president. Foto Cubadebate
Volgens de NOS lag alle communicatie eruit. Men wist niet wat er aan de hand was in Cuba. Het ergste werd gevreesd. Ik had zelf echter alle dagen na 11 juli gewoon internet thuis. Mijn facebook en twitter deden het nog. Wel lag mijn Whatsapp er vanaf zondagavond 2 dagen uit. Dat zal geen toeval zijn geweest . Net zoals het mobiele internet er gedeeltelijk uit lag. Hoewel de Cubaanse minister van buitenlandse zaken zei dat dit was om stroom te besparen geloof ik geen snars van zijn verhaal. Maar als mijn facebook en twitter een indicatie was van wat er rondging aan geweld oproepen was ik er niet al te rouwig om dat ze internet gelimiteerd hadden
Cubaanse Facebook-groepen riepen ook de dagen na 11-7 nog volop op tot een gewelddadige opstand. Facebook vond het nog steeds prima, en heeft geen enkele van de Cubaanse Facebook-groepen waarin ik zit uit de lucht gehaald.
De dagen na de protesten was het leven weer normaal. Ben de dinsdag na de protesten een rondje door de stad gelopen. Enkel bij het plein van de revolutie een truck met politieagenten en op een paar kruispunten rond het plein van de revolutie wat extra agenten. Voor de rest een totaal normale stad. De militarisering en sociale onrust in de Cubaanse steden bleek in ieder geval in Camaguey virtuele gebakken lucht.
Het is sindsdien in Cuba rustig. Maar dat betekent niet dat de protesten niet meer spelen. Want de nasleep speelt nog steeds. Al is het vooral op internet .
De zondag na de protesten riep de regering op tot grote pro revolutiemanifestaties. Om te laten zien dat de revolutie grote aanhang heeft.
In Havanna kwamen ca 100000 mensen op de Malecon (de zeedijk) bij elkaar. Ook hier in Camaguey was een grote manifestatie. Ondanks de grote aantallen haalde het vrij beperkt de internationale media. Maar het liet intern wel zien dat de revolutie nog steeds massa’s op de been kan brengen. Tegenstanders van de revolutie beschuldigden de regering van het negeren van de epidemiologische risicos. Terecht, maar ook wel een beetje hypocriet want de week daarvoor hadden ze weinig interesse in het epidemiologisch risico van protesten.
Een week na de protesten, kwamen 100000 in la Havana op de Malecon bijhen om steun te betuigen aan de revolutie en de president. Foto Cubadebate
Voor de feestdag 26 juli waren weer protesten tegen de regering aangekondigd maar dit keer gebeurde er helemaal niets.
Natuurlijk zijn alle protesten en manifestaties allesbehalve bevordelijk geweest voor de Covidsituatie van Cuba. De covid-curve ging in de weken na de protesten van 11-7 stijl omhoog. Of dit door 11-7 komt kan ik natuurlijk niet met zekerheid zeggen. Maar het is wel waarschijnlijk . Een paar duizend man die ongecontroleerd de straat op gaan. Duizenden die de straat op gaan in tegenmanifestaties voor de regering. Confrontaties. Het was een ideaal superspread event. (En een week daarna nog een keer de 100.000 bij elkaar op de malecon in Havanna om steun te betuigen aan de revolutie. ) .
De gerechtelijke vervolging van de manifestanten
Volgens westerse media en de Cubaanse onafhankelijke media, organisaties als HRW en Amnesty en Westerse landen zijn honderden onschuldige Cubanen gearresteerd en/of vermist. Volgens hun werden deze enkel opgepakt vanwege het feit dat ze protesteerden.
Cubalex is een van de vele op Cuba gerichte NGO’s die op de loonlijst staan van de National Endowment for Democracy, dat zijn fondsen krijgt van het Amerikaanse Congres.
Veel van de ‘info’ over aantallen gevangenen, vermisten en mishandelingen komen van deze organisatie.
Er zijn beschuldigingen van ernstige mishandelingen en manifestanten die zonder proces zouden zijn veroordeelt of met summiere processen zonder de wettelijke garanties tot zware straffen. Ik kan natuurlijk vanuit hier niet met 100% zekerheid zeggen wat waar of niet waar is. Ik neig wantrouwend te staan tegenover de meeste verhalen van ernstige mishandelingen. Ze komen uit dezelfde dissidenten en oppositie bronnen die beweerden dat we hier in cuba dood gaan van de honger dat er tijdens de protesten diverse doden gevallen waren, mensen beschoten en dat er tientallen vermisten zijn.
Een BBC journalist schreef over ernstige aantijgingen van politiemishandeling. Bij nadere bestudering blijkt hij deze, alleen met familie en mensen die close zijn met de familie van het slachtoffer te hebben geverifieerd. 95 procent van zijn informatie over aantallen opgepakten is gebaseerd op Cubalex. Een mensenrechten NGO die allesbehalve onpartijdig is. gevestigd in Florida en gefinancierd door de NED. NED die zijn fondsen weer krijgt van de VS overheid.
Cubalex is 1 van de vele op cuba gerichte NGO’s die op de loonlijst staat van
De National Endowment for Democracy, die zijn fondsen krijgt van het Amerikaanse congres. Veel van de info over aantallen gevangenen, vermisten en mishandelingen komen van deze organisatie
Achteraf lijken alle vermisten langzaam weer terecht te komen. (Ik heb in cuba nog nooit gehoord van een vermiste die nooit meer terecht kwam) De doden en anonieme schotwondslachtofffers blijken of in leven en gezond, of in cyberspace definitief verdwenen.
De verhalen over twijfelachtige juridische procedures kan ik ook moeilijk beoordelen maar klinken veel geloofwaardiger dan de verhalen over ernstige mishandeling.
De officier van justitie heeft geen getallen genoemd van aangehouden cubanen, maar wel gezegd dat iedereen recht heeft op een advocaat en een proces. Dat er niet wordt gemarteld en dat in alle gevallen de familie waren ingelicht. Ook dat het aantal wat tot op dat moment een proces had lopen om tientallen ging. Hij noemde ook het grondwettelijke recht om te manifesteren .
Een week na 11/7 las ik in westerse kranten over 60 die een proces gekregen hadden. Aangezien er tientallen geweldsincidenten zijn gefilmd lijkt dat weinig. In staatsmedia staat nu het getal van 62 die een proces hebben gehad. Maar dat zijn enkel de lichtere gevallen met lichte straffen. De ernstigere delicten zijn nog in onderzoek
De Cubaanse justitie geeft vooralsnog veel te weinig openheid van zaken. Wat aanleiding geeft tot speculaties. De onafhankelijke media komt met horror story’s die gretig worden overgenomen door westerse MSM en organisaties als HRW en Amnesty maar die nergens geverifieerd kunnen worden.
De gesloten houding van de Cubaanse justitie tot nu toe, in samenhang met de criminalisering van de manifestanten door de staatsmedia kan wel eens als een boemerang werken. Het creëren van politieke gevangenen of het niet duidelijk ontzenuwen van deze beschuldiging is op de lange duur schadelijker dan welke manifestatie dan ook .
Diverse revolutionaire iconen als de zangers Silvio Rodriguez en Israel Rojas hebben gepleit voor directe vrijlating van alle opgepakten die geen geweld hebben gepleegd. Amnestie voor diegene die lichte vergrijpen als niet opvolgen van aanwijzingen van autoriteiten hebben gepleegd. Een mening die ik en veel Cubanen delen
Anderen in Cuba vinden dat alle demonstranten keihard moeten worden aangepakt. Wat in strijd zou zijn met de grondwet die demonstreren (ook tegen
de regering) als een grondrecht erkent. (Mits demonstreren niet de openbare orde verstoort)
Sommige radicale dissidenten vinden dat president Diaz Canel voor het internationale gerechtshof moet worden gesleept voor oproepen tot geweld. . Een journalist van El Estornudo (onafhankelijk Cubaans antiregeringsmedium) ging zover dat zij de winkelplunderingen gerechtvaardigde daden vond omdat dit een verzetsdaad is tegen een onmenselijk regime.
Naar mijn mening en vrijwel iedereen die ik spreek moeten enkel degenen die geweld of vandalisme hebben gepleegd of hiertoe hebben opgeroepen vervolgd worden. Die hebben wetten overtreden die in elk land gelden. Als ik de filmpjes gezien heb gaat dat niet om 1 of 2 personen maar om tientallen
De internationale reactie
De protesten waren gelijk groot wereldnieuws. Wat dat betreft is een scheet in cuba een donderslag. Ik kan me voorstellen dat manifestanten in Colombia met jaloezie gekeken hebben hoe een paar duizend Cubaanse manifestanten die 1 dag protesteren meer media aandacht kregen dan zij met honderdduizenden in 3 maanden voor elkaar kregen. Een protest van deze omvang in andere landen in de regio zou hooguit pagina 18 halen. Als het al de mainstream media haalt. Met Cuba ligt dat anders.
In Cuba heet het een massale volksopstand. In andere landen had men het waarschijnlijk kleine rellen genoemd.
Internationaal werd het Cubaanse “regime” fel veroordeeld voor haar optreden tijdens en na de protesten door zowel de internationale westerse media (ook de Nederlandse ) als door de VS, de Europese Unie en diverse aan den VS en EU gelieerde landen als Colombia, Honduras. Dat Colombia na het maandenlange keihard neerslaan van eigen manifestaties in een verklaring Cuba veroordeelde voor het schenden van de rechten van manifestanten was surrealistisch.
Alle mainstream kranten beschrijven Cuba in grote lijnen als een humanitair rampgebied. Een failed state met een wreed regime. . NRC schreef een fel veroordelend hoofdredactioneel stukje. Ook Minister Kaag kwam al snel met een veroordelende verklaring.
De Amerikaanse reactie was het felst. Sterk gedreven door de Cubaans Amerikaanse lobby uit Florida. Hoewel Biden de roep om van de Cubaans Amerikaanse gemeenschap tot een militaire interventie naast zich neerlegde veroordeelde hij Cuba in felle woorden. Er werden extra sancties ingesteld. De versoepelingen van de sancties die even in de lucht hingen zijn van de baan.
Terwijl cuba een half jaar geen prioriteit was voor Biden is het dat nu wel geworden. Maar niet op de wijze waarop men bij het aantreden van Biden in cuba gehoopt had. Nu om Cubaans-Amerikaanse kiezers te winnen door te tonen hoe anti communistisch hij is door een harde lijn te kiezen richting cuba.
In de Amerikaanse senaat werd unaniem een resolutie tegen Cuba aangenomen waarin “the brazen violence against peaceful protesters” werd veroordeeld. Ook werd er een resolutie aangenomen om gratis en vrij internet voor Cuba te gaan regelen. Het zal miljoenen gaan kosten. Maar hoe ze dat gaan doen? Niemand weet het. Men heeft het over internet via ballonnen en satellieten. Maar vooralsnog niets wat een reëel plan is.
Wat de gewone cubanen eraan hebben terwijl Cuba druk bezig is zich door een economische en een covidcrisis heen te slaan is mij nog minder duidelijk. Een overbelaste gezondheidszorg los je niet op met internet, maar door medische apparatuur, medicijnen of zuurstof. Daarnaast het Cubaans internet doet het sinds 15 juli weer zonder problemen en in de realiteit de meeste censuur die je op het Cubaanse web tegenkomt is dat je door de Amerikaanse sancties veel Amerikaanse apps of sites niet kan gebruiken vanaf Cuba . Bijvoorbeeld Zoom, AirBNB, We transfer en zelfs het Nederlandse booking. com
Blijkbaar denkt men in de VS dat met vrij en ongecensureerd internet een volgend protest wel succesvol tot een regime change leidt
De VS probeerde een internationale veroordelende verklaring tegen Cuba voor elkaar te krijgen. Zij kregen daarvoor 20 landen achter zich. Waaronder landen zoals Honduras en Colombia die zelf niet echt een goede trackrecord hebben qua omgaan met manifestanten.
Ik schreef in maart dit stukje op cubaforum.nl toen de rellen/protesten op het museumplein tegen de avondklok in Nederland het Cubaanse nieuws haalden. Ik vroeg me toen af wat er zou gebeuren als dit zich in Cuba had afgespeeld. Ik was blijkbaar helderziend. Want ik had de verontwaardigde internationale reacties goed ingeschat.
Het politieoptreden was bij het museumplein harder dan hier in Cuba Daar wel met met charges waterkanonnen etc. Niemand van de internationale media beweerde dat die manifestanten het hele Nederlandse volk vertegenwoordigen Rutte werd ook niet voor het politieoptreden veroordeelt.
De veroordelingen door Westerse landen staan in schril contrast met de lauwe reacties bij grote protesten in de regio zoals in Colombia. Bij de maandenlange protesten dit jaar werd grof geweld gebruikt door het leger, de politie en aan deze gelieerde paramilitaire groepen. Resultaat meer dan 70 dode manifestanten , honderden gewonden, en meer dan honderd manifestanten vermist voor wiens leven men moet vrezen. Dit noch naast de honderden sociaal leider die standaard elk jaar vermoord worden in Colombia. Noch Europa, noch Nederland noch de VS hebben Colombia voor deze repressie veroordeelt. De VS sprak zijn steun voor de Colombiaanse regering uit. Een resolutie in het Europees Parlement werd gevetood. De demonstraties zijn even voorpaginanieuws geweest in Westerse MSM ook in de Nederlandse. maar daarna weer vergeten. Hoewel de protesten maandenlang doorgingen.
Er waren ook veel landen zeker in Latijns Amerika die de Cubaanse regering steunden en juist de VS vroegen om de economische sancties op te heffen. Niet alleen de usual suspects als Syrië, Iran en Noord Korea maar ook landen als Mexico, Argentinië, Bolivia, Peru , naast Rusland en China. Het leverde internationaal ook wat op. Vanuit Vietnam, Rusland, Mexico en diverse andere landen werden er vliegtuigen en schepen met hulpgoederen naar Cuba gestuurd om de crisis te verlichten met levensmiddelen en medicijnen.
De reactie van de Cubaanse regering
De regering heeft de VS en de economische sancties als de hoofdschuldige van de protesten aangemerkt. Zij beschuldigde de VS ervan achter de protesten te zitten en via de sociale media te proberen om het land te destabiliseren.
Daarnaast heeft de regering ook erkent dat er terechte ontevredenheid is waar zij iets mee moet. De regering heeft direkt een aantal maatregelen genomen om de bevolking tegemoet te komen, Zo is .besloten om de importtarieven en limieten voor levensmiddelen, medicijnen en toiletartikelen tot eind dit jaar af te schaffen. Men kan zoveel bagage meenemen als de vliegmaatschappij toelaat. Ook een aantal economische hervormingen zijn versneld.
Daarnaast wordt dit moment de internationale hulpgoederen door Cuba in de vorm van een extra gratis levensmiddelenpakketten onder de hele bevolking verspreidt via de bonnenboekwinkels Volgens sommige boze tongen allereerst in de wijken waar het meest geprotesteerd is. Wij krijgen ook een pakket maar zullen dus nog even moeten wachten.
Ook is men begonnen met bezoeken van o.a de president aan zogenaamde achterstandswijken.
Decreto Ley 35, de internetwet
Een andere maatregel is een nieuwe wet, Decreto Ley 35, die het internet moet reguleren. Een wet die o.a het verspreiden van fake news, laster, haattaal en oproepen tot geweld via internet strafbaar maakt. De Cubaanse regering zegt hiermee de ongezonde tendensen in het internet te willen aanpakken. Zij wijst erop dat diverse landen soortgelijke wetten hebben aangenomen. Ook is de wet een antwoord op de Amerikaanse plannen om cuba van internet te voorzien wat niet door Cuba gecontroleerd wordt
De wet was gelijk omstreden. Tegenstanders zien deze als repressiemiddel om critici te kunnen vervolgen, en om het internet te censureren. Een onacceptabele inperking van de vrijheid van meningsuiting. Zelfs de Brits ambassadeur in Cuba, sprak zich tegen de wet uit. Wat hij conform diplomatieke protocollen natuurlijk niet hoort te doen.
Zoals alles wat met Cuba te maken heeft zijn de meningen weer zwart of wit. Ik heb de meningen naast me neergelegd en ben de wet gaan bestuderen.Ik ben echter geen juridisch expert. Hier wat voorlopige haken en ogen die ik zie.
Hoewel ik van mening ben dat er iets gedaan moet worden aan de stroom fake news en opruiing via het Cubaanse internet, en deze wet in die zin een logisch antwoord is, is het maar de vraag in hoeverre een nationale wet daar in Cuba praktisch bruikbaar voor is.
De meeste oproepen tot geweld, opruiing, haattaal en fake news rond de protesten kwam van accounts buiten Cuba. Waar cuba dus geen jurisdictie heeft. Dat zal in de toekomst niet anders zijn. Dat de VS of andere landen mee gaat werken met een halt toeroepen van oproepen tot geweld richting Cuba lijkt mij meer dan onwaarschijnlijk. Ook heeft Cuba geen contracten met sociale mediaplatforms.
Het geeft de legale mogelijkheid om de sociale platforms helemaal te blokkeren bij overtredingen als geweldsoproepen. Wat echter ook de communicatie voor de Cubaanse regering met de bevolking zou bemoeilijken. Want ook zij gebruikt hiervoor de sociale media als facebook en twitter
Indien de regering de wet gaat gebruiken om via een te ruime interpretatie van het begrip laster en fake news politieke tegenstanders aan te pakken op kritiek, zou dat wel eens als een boemerang kunnen werken. Het zou de wet gelijk ondergraven en politieke tegenstanders van de revolutie munitie geven. Het zou ook schuren met de grondwet die vrijheid van meningsuiting garandeert.
De reactie van de Cubanen in Cuba
De protesten hebben geleid tot een verder polarisering. Zowel bij de Cubanen in cuba als in de grote Cubaanse gemeenschap in de diaspora.
De kleine oppositiegroep die binnen Cuba actief naar verandering streeft is verder geradicaliseerd. Zij streeft nu openlijk niet meer naar cosmetische veranderingen maar naar het omverwerpen van het systeem.
De bekende Cubaanse oppositie journalist-blogger Yoani Sanchez op twitter. “Dit gaat omvallen. Het is al aan het omvallen. Het laatste duwtje hangt van ons af. Van ons allemaal”
De afwijzing van de regering en van president Diaz Canel die binnen deze groep intens gehaat wordt is totaal. Ze heeft internationaal heel veel steun. De VS, De Cubaans Amerikaanse gemeenschap, de Europese Unie. De internationale media. Meer dan ooit worden zij gezien als de stem van de Cubanen die vrijheid willen . Maar het is vooral de stem van (een deel van) de Cubanen die buiten Cuba wonen. Binnen cuba zijn ze door het gewelddadige karakter van de protesten (nog) geïsoleerder komen te staan dan ze al stonden.
Het mobiliseren van een deel van de groep jongeren die aan de rand van de Cubaanse samenleving staan is wel gelukt met deze protesten. Jongeren die in illegale handeltjes zitten of normaal gesproken leven van het hosselen rond toerisme. Een groep die van oudsher negatief staat tegenover de staat aangezien zij deze vereenzelvigt met de vervolging door de politie van hun illegale activiteiten. Het is een groep uit achterstandswijken als bijvoorbeeld Centro Habana die niet of nauwelijks wordt bereikt door de overheid.
Maar het is ook een relatief kleine groep die volatiel is en niet de straat op gaat vanwege politieke idealen maar uit onvrede en boosheid. Het is een van de redenen waardoor de protesten snel ontaardden in
De VS senaat en Amnesty en de internationale pers mag het dan als vreedzame manifestaties zien. De gemiddelde Cubaan denkt daar totaal anders over en ziet de manifestanten als nietsnutten en huurlingen Een veel grotere groep cubanen die niet aan de rand van de samenleving staat, ook ontevreden zijn met de huidige situatie , en weinig met politiek hebben, had de basis kunnen zijn voor een bredere protestbeweging. Maar deze groep is door het geweld en vandalisme tijdens de protesten al voor de protestbeweging op gang is gekomen afgehaakt. Ook doordat velen van de protestbeweging openlijk om een buitenlandse interventie vroeg. Iets wat totaal tegen de Cubaanse nationale trots ingaat. Het is m.i de voornaamste reden waarom de protesten al na 1 dag doodgebloed zijn. Dat heeft m.i minder met het politieoptreden te maken of met het afsluiten van het mobiele internet. De protestbeweging is simpelweg geen massabeweging.
Binnen de groep van miljoenen Cubanen die positief tegenover de revolutie staan heb je een rally around the flag effect. De revolutie werd bedreigd door een gewelddadige opstand. Men heeft zich geschaard achter de president tegen de gemeenschappelijke vijand die Cuba bedreigt. Ook degene die maar matig positief staan tegenover de revolutie. Of eigenlijk voor verandering zijn. En ook degene die in Diaz Canel niet de ideale opvolger zagen van Raul. De rijen zijn gesloten. Diaz Canel heeft noch het charisma, noch het gezag wat de historische generatie had. De gevoelens van onvoorwaardelijke liefde van veel Cubanen voor Fidel mag dan ontbreken voor Diaz Canel, zijn gezag als president is onomstreden .
De reactie van de Cubanen buiten Cuba
De Cubanen buiten Cuba stonden in overweldigende meerderheid achter de protesten. Met name het grote deel van de Cubaans Amerikaanse gemeenschap die al jaar en dag hoopt op een regime change in Cuba.. Grote demonstraties volgden in Washington en Miami. Veel groter dan de demonstraties in Cuba zelf.
Hier lijkt een tegenovergestelde rally around the flag. De hardliners tegen het regime hebben nu de overhand. Dusdanig geradicaliseerd dat serieus een militaire interventie werd gepromoot . Ook gematigdere elementen hebben zich bij hun aangesloten.
De Cubanen in het buitenland die voor normalisering van relaties van de VS met Cuba zijn en dus voor het opheffen van de sancties zijn er nog steeds, maar men hoort ze nu minder.
De hardliners buiten Cuba spelen mijns inziens een grote rol bij het ontstaan van de protesten.
Timing van de protesten
Juist toen er voor het eerst beweging zat te komen in de administratie Biden om te gaan versoepelen richting Cuba kwamen de protesten. Toeval? Ik denk het niet.
Voor veel Cubaans Amerikaanse organisaties, Cubaanse dissidentenbewegingen en onafhankelijke antiregeringsmedia is behoud van de huidige vijandige status quo van levensbelang. De Tientallen miljoenen Amerikaans belastinggeld waar deze regime-change-industrie op draait hangt daar vanaf .
Normalisering van de relaties tussen cuba en de VS door Biden zou zomaar deze miljoenenstroom kunnen opdrogen . Tijdens het laatste jaar Obama tijdens de normalisering van relaties waren de fondsen voor Cubaanse projecten van de USAID gelijk met miljoenen gekort.
Joe Biden had in de campagne aangegeven Donald Trumps Cuba politiek te herzien. Hoewel in andere zaken Biden voortvarend te werk is gegaan gold dat niet voor het herzien van de Cubapolitiek. Geen enkele van de 240 door Trump ingestelde extra sanctiemaatregelen werd verlicht. Zelfs de plaatsing van Cuba op de lijst van terroristensponsors werd niet ongedaan gemaakt. De druk van de Cubaans Amerikaanse lobby werkte. Steeds gaf men aan dat cuba geen prioriteit was.
Maar eind juni gaven regeringsbronnen rond Biden aan dat men de Cubapolitiek ging herzien . De status quo kwam dus in gevaar.
De sanitaire crisis in Matanzas kwam als geroepen. Maar was het dit niet geweest dan was wel iets anders tot mythische proporties opgeblazen om een crisis te creëren.
Het doel is bereikt. De hardliners hebben gewonnen. Biden zal als hij nu na de protesten zou overgaan tot versoepeling van sancties zwak overkomen en Cubaans Amerikaanse kiezers in Florida verliezen. Hij gaat extra sancties inzetten. En… er komen vast extra fondsen voor NED en USAID. Kortom de Cubaans Amerikaanse organisaties kunnen weer rustig ademhalen. De 20 a 30 miljoen per jaar aan Amerikaans belastinggeld voor oppositiegroepen, onafhankelijke media en vage Cubaanse regime change projecten zal ongemoeid blijven. Mogelijk komen er nog miljoenen per jaar bij voor nieuwe plannen
Voor een deel van de organisatoren zal dit het hoofddoel geweest zijn. Die zullen dondersgoed weten dat het Cubaanse systeem niet op omvallen staat en dat ze voor een (gewelddadige) regime change binnen Cuba enkel op de steun van een kleine minderheid kunnen rekenen. Een hard schreeuwende minderheid met machtige internationale steun. Maar het blijft een kleine minderheid
Het hoofdredactioneel commentaar van de NRC schreef dat de VS voorzichtig dient te zijn want financiële steun aan de opstandelingen door de VS zou averechts kunnen werken. Blijkbaar zijn ze niet op de hoogte dat deze financiering door de VS al sinds jaar en dag bestaat.
Ik deel hun conclusie trouwens wel. Juist die financiering houdt veranderingen en vorming van een gezonde oppositie binnen Cuba tegen. Het creëert een oppositie die meer is geïnteresseerd in wat geldgevers in Miami vinden ,dan wat men in Cuba vindt (zie dit stukje wat ik schreef op het Cuba-forum) . Het is in mijn ogen ook 1 van de redenen waarom de protestbeweging zelfs in een covid crisis zich niet weet te ontwikkelen tot een massabeweging.
Hoewel ik niet denk dat Biden enige Republikeinse stemmen van Cubaanse Amerikanen in Florida zal winnen met zijn hardliner politiek. Denk ik dat het lastig zal zijn om daar zonder gezichtsverlies van terug te keren. De eerste tekenen zijn niet gunstig. Extra sancties zijn ingesteld tegen instellingen als de elite-eenheid van het leger. Dit hebben vooral een symbolisch karakter hebben. Maar toch.
Het negatief effect van de gebeurtenissen is dus dat alle kans op een toenadering tussen de VS en Cuba, en een verlichting van de sancties, voor langere tijd lijkt uitgesloten. Mogelijk zelfs voor de gehele duur van de regering-Biden.
Hoe het verder zal gaan met Cuba
Ik heb geen glazen bol. Dus ik kan niet de Cubaanse toekomst voorspellen. Toch wat speculaties.
Allereerst Cubanen zijn gewend om zich door crisis heen te slaan.Ook deze keer zal dat gebeuren. Degene die verwachten dat Cuba instort zullen opnieuw merken dat Cuba zich geen moer aantrekt van de voorspellingen van westerse deskundigen en journalisten
De 1e ronde tussen revolutie en regime change kamp is in een gelijk spel geëindigd. Buiten cuba heeft het regime-change-kamp met de 11/7 protesten gewonnen. Ze heeft een warm bad aan internationale steun gekregen en het doel om Biden af te houden van normalisering is gelukt.
Ze heeft haar framing van vreedzame vrijheidsstrijders tegen een repressief dictatoriaal regime internationaal weten te verkopen. De imageschade voor de Cubaanse revolutie is groot.
Binnen Cuba is het een ander verhaal. Hoewel het regime-change-kamp het voor het eerst gelukt is om een grotere groep op te been te krijgen voor protesten, heeft de revolutie binnen Cuba gewonnen. De protesten duurden nog geen 24 uur en hebben de manifestanten (voor de meeste Cubanen) gebrandmerkt als vandalen. De revolutie heeft laten zien dat de grote massa nog steeds achter haar staat. De komende maand verwacht ik dan ook geen protesten meer.
De belangrijkste factor voor de korte en middellange termijn is hoe de covid situatie zal verlopen. vooral of de Cubaanse overheid de covid situatie weer echt onder controle krijgt. Dit hangt erg van de vaccins af
1e scenario. De Cubaanse vaccins werken ook tegen Delta redelijk tot goed. Cuba weet het huidige vaccinatietempo vol te houden waardoor het langzaam weer grip zal krijgen op de covid situatie. De huidige crisissituatie zal langzaam verminderen. Als daarna van de winter weer voor massatoerisme geopend kan worden komt er economisch weer lucht, en is de acute crisis ten einde . Het zou ook betekenen dat Cuba aantoont dat haar Vaccins goed werken wat op middellange termijn exportmogelijkheden geeft voor de covid vaccins.
In dat geval is de strijd beslecht en heeft de regering zich succesvol door de crisis geslagen en kunnen de regime-change-groeperingen hun plannen voor langere tijd in de koelkast doen.
De resultaten van de vaccins tot nu toe conform Minsap : Tot 10 augustus van de 2.5 miljoen volledig gevaccineerde Cubanen slechts 21000 ziek geworden en 99 aan Covid overleden, zijn een indicatie dat de vaccins redelijk effectief zijn, ook tegen Delta, en dat dit het meest waarschijnlijke scenario is
2e scenario. De Cubaanse vaccins blijken in 2e instantie toch niet de gewenste resultaten te geven tegen Delta of een nieuwe variant, waardoor de komende maanden het aantal doden en zieken niet daalt. Je krijgt dan een andere situatie. Het zou het vertrouwen van de bevolking in de Cubaanse gezondheidszorg en de overheid een enorme opdoffer geven. Het zou de huidige crisissituatie waarin het land verkeert, en de ontevredenheid samen met de druk van de propagandacampagnes van buitenaf enorm vergroten. Grote kans dat er dan protesten ontstaan die heftiger zullen zijn dan de ééndagsvlieg protesten van 11/7 .
Maar zelfs in dit worst case scenario geef ik de revolutie een grote kans om de crisis te overleven. Vooral onder de 40+ bevolking heeft zij een sterke basis.
Ik verwacht zelf het 1e scenario. Cuba wacht eerst echter nog een lastige augustusmaand.Die wel eens de dodelijkste covid-maand zou kunnen zijn van de pandemie. De propagandacampagnes met #soscuba zal deze maand nog in intensiteit toenemen. Reken eigenlijk ook op flink wat artikelen in de westerse MSM en ook in de Nederlandse pers over de afschuwelijke situatie in Cuba. Maar ik denk dat dat weinig zoden aan de dijk zal zetten. Natuurlijk kan een heftige tropische cycloon dit najaar nog roet in het eten gooien. (laten we het niet hopen) Maar normaal gesproken zal de situatie in Cuba vanaf September/oktober langzaam verbeteren en men zal opkrabbelen uit de crisis.
Op de langere termijn heeft Cuba een stel uitdagingen.
Allereerst de onzekerheid die de hele wereld heeft over hoe de pandemie verder zal verlopen. Voor een land waar toerisme een belangrijke inkomstenbron is is dat lastig.
Ten tweede zal men zich moeten realiseren dat terugkeer naar de normalisering met de VS zoals onder Obama door 11/7 voor de komende jaren onwaarschijnlijk is geworden. Dat is bitter. Voor alle kleine zelfstandigen die met de komst van Biden hoopten op massas Amerikaanse toeristen en Amerikaans cruiseschepen na Covid. Ook voor de miljoenen cubanen die familie hebben in de VS en deze dus moeilijker kunnen zien , en moeilijk geld van deze kunnen ontvangen
Het maakt ook de (economische) speelruimte voor de Cubaanse regering geringer. Men zal, in de lastige context van aanhoudende sancties en een agressieve politiek van de Vs en de Cubaans Amerikaanse gemeenschap moeten manoeuvreren. Het bittere resultaat van 1 dag van protesten.
Andere uitdaging voor de regering is dat een deel van de jongeren vervreemd blijkt van de revolutie. Ze blijkt zelfs bereid om de straat op te gaan. Ook al is het een kleine groep en speelt de propagandacampagne, en de covidcrisis een grote rol in het feit dat zij de straat op gingen. De ontevredenheid die zij uitspreekt speelt bij een veel grotere groep Cubanen.
Het criminaliseren van ontevredenheid en protest is een van de grootste gevaren. De eerste tekenen zijn niet al te gunstig. De juridische afwikkeling van de gearresteerden is tot nu toe allesbehalve transparant. Dit kan het door de protesten toch al beschadigde image van cuba in het buitenland verder beschadigen. Daarnaast kan het ook binnenlands veel schade aanrichten. Bij Cubanen die misschien niet zozeer sympathiseren met de manifestanten, maar wel waarde hechten aan een rechtstaat met een overheid die zich houdt aan de grondwet die in 2018 bij referendum is aangenomen en waarin vrijheid van meningsuiting en het recht op manifestatie als grondrechten zijn opgenomen.
De onvrede die in deze protesten naar buiten kwam zal moeten worden aangegrepen om structurele problemen van het Cubaans systeem die al jaren spelen aan te pakken. Ook al zijn de Amerikaanse sancties de oorzaak van veel van de problemen die onvrede veroorzaken Deze obstakels oplossen ligt niet in handen van de Cubanen. (hoe onrechtvaardig dat ook is). Men dient zich dus te richten op de problemen die onvrede veroorzaken die men wel intern kan oplossen. De bureaucratie, de corruptie, het slecht functioneren van de landbouwsector en de winkelketens.
De economische hervormingen gericht op een meer gemixed model lijken een eerste stap om hieraan te werken. Maar er zijn geen magische oplossingen . Elke oplossing zal ook nieuwe problemen veroorzaken. Het idee dat met meer markt de problemen als sneeuw voor de zon verdwijnen is een illusie.
Het is ook afwachten of de regering deze omvorming van de economie richting een vietnamees model met een grotere invloed van de private sector doorzet als de acute crisis voorbij is.
De weerstand tegen verandering binnen het overheidsapparaat is groot
Het zich tevreden stellen met halve hervormingen voor de bühne zal misschien op de korte termijn weinig effect hebben. Het kan op de lange termijn grote problemen opleveren.
Nawoord
Ik had nooit gedacht dat zoveel van wat je in westerse kwaliteitskranten leest over een buitenlandse crisis aantoonbaar onwaar zou kunnen zijn. Dat nieuws zo extreem gekleurd is. Dat is beangstigend. Want met de meeste andere onderwerpen kan ik de verhalen niet checken met de werkelijkheid Maar zouden de verhalen over China. Syrië, Afghanistan die ik voor zoete koek slik dan wel kloppen?
Maar waarom doet de westerse MSM de waarheid geweld aan?
- Is het doelbewuste politieke propaganda om een humanitaire interventie met geopolitieke doeleinden te rechtvaardigen. ?
- Worden de media een rad voor de ogen gedraaid en gemanipuleerd door handige politici en lobbyisten?
- Geloven ze zelf dat hun verhalen waar zijn? Is het slechts een mengeling van gemakzucht, en oogkleppen door vooringenomenheid? Waardoor ze cliché-stukjes opschrijven, blind elkaars meningen en stukjes overnemend. Steeds weer dezelfde politiek gekleurde bronnen gebruiken die hun beeld van Cuba bevestigen . Alles weglatend wat niet in dat beeld past. Men ziet enkel wat men wil zien
- Of. Heeft het te maken met de te hoge omloopsnelheid van nieuws door de sociale media en de commercie. Waardoor men snel moet publiceren voordat de nieuwshype voorbij is, en er geen tijd is voor verdieping en checken van bronnen. Terwijl tegelijkertijd redacties steeds minder correspondenten ter plekke hebben.
Ik ben er niet uit. Ik gok eigenlijk een combi, maar vooral de laatste 2 punten.
Wat ook mogelijk is …. Dat ikzelf door te lang thuiszitten tijdens de pandemie of door mijn dagelijkse rondjes joggen in de Cubaanse zon gek ben geworden en zo communistisch geïndoctrineerd dat ik de werkelijkheid niet meer zie . Dat zou natuurlijk kunnen. Maar in dat geval is er vast een goed pilletje voor me.
Marc, 15 augustus 2021 , Camaguey (bijgewerkt 21 augustus). Marc da Silva Solis is reisbegeleider in Latijns Amerika en woont in Camaguey, Cuba.