Nicaragua |
okt 2021
Bron: John Perry 
afgj.org 21 oktober 2021 ~~~

De ophef makende beschuldigingen van Frances Haugen op 5 oktober tegen haar voormalige werkgever, Facebook, bevatten verwijzingen naar hoe sociale media worden gebruikt om geweld uit te lokken en te coördineren. Dit gebeurde ook in Nicaragua.

John Perry

Het is juni 2018 in een achterafstraatje ergens in Nicaragua. Gefilmd door een volwassene houdt een jongen een speelgoedpistool tegen het hoofd van zijn vriend, die zojuist is “ontvoerd”. De volwassene vraagt: “Wat gaan jullie doen?” “We vermoorden hem en verbranden hem levend. We laten hem naakt achter,” zegt de jongen. De volwassenen lachen. De jongen speelt een echte scène van geweld tegen de oppositie na, die hij op een smartphone heeft bekeken.

Op 18 april van dat jaar kondigde de Nicaraguaanse regering bescheiden wijzigingen in de pensioenregels aan, die tot een handvol protesten leidden. Dezelfde dag werd in een Facebook-post ten onrechte beweerd dat een student die deelnam aan een van de protesten was gedood; het bericht werd snel gedeeld. Andere berichten overdreven de gevolgen voor de pensioenen en beweerden dat ze een “doodvonnis” waren voor de weduwen van het land. Op 19 april breidden de protesten zich uit: jongeren met zelfgemaakte mortiergeweren raakten slaags met de politie en drie mensen kwamen om, geen van hen demonstranten: een voorbijganger die in het kruisvuur terechtkwam, een politieagent en een jonge Sandinistische aanhanger die een regeringskantoor verdedigde tegen een aanval van relschoppers.

Niettemin werd in Facebook-posts onmiddellijk opgeroepen tot een wake voor 20 april, ter ere van “demonstranten” die “gedood en gewond waren in de strijd”. Als gevolg daarvan braken in verschillende steden gewelddadige demonstraties uit, waarbij aan beide zijden meer doden vielen. Het duurde nog slechts twee dagen voordat de regering de pensioenvoorstellen introk, maar de protesten gingen door en eisten nu het aftreden van president Ortega.

Frances Haugen getuigde voor de Senaat van de VS dat Facebook “geweld veroorzaakt dat mensen schaadt en zelfs doodt”, waarbij zij gebeurtenissen in Myanmar en Ethiopië aanhaalde. Ze noemde Nicaragua niet, maar ze had nog veel meer voorbeelden kunnen geven. De rol van Facebook werd in 2018 op indirecte wijze erkend door de New York Times, toen deze meldde dat jongeren “gewapend met mobiele telefoons en sociale mediavaardigheden” de regering uitdaagden nadat “tientallen” studenten waren gedood. Maar veel journalisten die hier kwamen, zoals Jon Lee Anderson, wezen de rol van “nepnieuws” af, niet gelovend dat het de protesten had aangewakkerd. Natuurlijk gebruikten de aanhangers van de regering ook sociale media, maar hun berichten waren meestal duidelijker en minder geraffineerd, omdat ze niet gecoördineerd waren. Een politieagent vertelde me onlangs dat sommige van de organisatoren van de protesten elk meer dan 100 Facebook-accounts hadden, met vaak paid-for posts (tegen betaling) er op.

De woede van het publiek werd aangewakkerd door een opeenvolging van berichten op Facebook en WhatsApp over moorden op jongeren, zogenaamd door toedoen van de politie. William González Zúñiga was zo’n “slachtoffer”, maar hij was thuis overleden, mogelijk aan een hartstilstand na het voetballen. Er werden foto’s van het lichaam van Mario Alberto Medina gepost. Maar hij was negen maanden voor het begin van de protesten overleden. Karla Sotelo, die op Facebook als overleden werd vermeld, was het onderwerp van een geïmproviseerd gedenkteken. Maar zij leeft nog. Marlon Josué Martínez, wiens foto als slachtoffer in de straten werd geparadeerd, woonde al meer dan een jaar in Spanje.

Grote aantallen gebeurtenissen werden vervalst voor Facebook. Een vriend keek vanuit zijn raam toe hoe jongeren valse ‘Jonge Sandinisten’-shirts droegen voordat ze op video een supermarkt plunderden. Bij een soortgelijke aanval kwam een man om het leven die de plunderaars probeerde tegen te houden en ook zijn dood werd toegeschreven aan “jonge Sandinisten”.

Persoonlijke haatgevoelens konden gemakkelijk worden omgezet in publieke haatgevoelens. In Facebook-posts werden instructies gegeven voor het opsporen en doden van regeringssympathisanten of -ambtenaren (aangeduid als sapos of padden), wat leidde tot het slachtofferen van regeringsmedewerkers en aanhangers zoals Bismarck Martinez, die in juni 2018 werd ontvoerd, gemarteld en vermoord. Veel gevallen van openbare vernedering en marteling werden op video opgenomen en op sociale media geplaatst om in buurten angst in te boezemen (Hier is een verzameling gruwelijke voorbeelden).

In 2018 was Facebook op het hoogtepunt van zijn populariteit in Nicaragua, goed voor acht van de tien sociale mediaposts. Het gebruik ervan voor massamanipulatie was pas een jaar of twee eerder mogelijk geworden toen smartphones goedkoop genoeg werden voor jongeren om aan te schaffen en toen de regering gratis wifi-toegang beschikbaar stelde in openbare parken. Met name Facebook werd al snel de belangrijkste nieuwsbron, zoals dat ook in andere landen al het geval was. De regering, die werd getroffen door wat al snel een ‘tsunami’ van berichten op sociale media werd genoemd, was totaal onvoorbereid en vertrouwde nog steeds op haar eigen tv-zenders, die door jongeren steeds meer werden genegeerd.

Haugen vertelde CBS dat Facebook “boze, haatdragende, polariserende, verdeeldheid zaaiende inhoud” bevordert. In reactie daarop beweerde het bedrijf dat het 40.000 mensen had die zich bezighielden met veiligheid en beveiliging en dat het de afgelopen zes jaar 13 miljard dollar aan dergelijke maatregelen had besteed. Tot eind 2020 heeft het een gespecialiseerd ‘civic-integrity team’. Maar zoals Haugen ook aangaf, gaat 87% van de uitgaven aan desinformatie bij Facebook naar Engelstalige content, terwijl slechts 9% van de gebruikers Engelstalig is.

“Facebook investeert meer in gebruikers die hen meer geld opleveren, ook al is het gevaar misschien niet gelijkmatig verdeeld op basis van winstgevendheid,” zei ze. Onder druk voor zijn effecten op gebruikers in de VS en Europa, lijkt het onwaarschijnlijk dat het bedrijf meer moeite zal doen om haatdragende inhoud te elimineren die verschijnt op plaatsen zoals Myanmar, Ethiopië… of Nicaragua. Veel van het ergste materiaal dat in 2018 werd geplaatst, is inmiddels verwijderd, maar het bleef lang genoeg op Facebook staan om het beoogde effect te hebben.

Topfoto: “burgers die [op sociale media] als ‘dood’ circuleerden klagen mediamanipulatie aan” luidt kop op de webpagina van La Voz del Sandinismo.

[John Perry woont in Nicaragua en schrijft over Midden-Amerika voor The Nation, The London Review of Books, OpenDemocracy, The Council on Hemispheric Affairs, Counterpunch en andere verkooppunten].

Korte berichten (Briefs – Nan McCurdy)

Wereldbank: Nicaragua nummer drie in de wereld voor hernieuwbare energie

De Wereldbank meldde op 11 oktober dat Nicaragua met een productie van 70% de derde plaats inneemt in de wereld wat betreft elektriciteit opwekking uit hernieuwbare bronnen, slechts overtroffen door Kenia (72%) en Denemarken (86,4%). Het rapport stelt dat “Nicaragua sinds 2007 een nationaal elektrificatieprogramma heeft uitgevoerd dat de energieproductie uit diverse hernieuwbare bronnen heeft verdrievoudigd en ook de elektriciteitsdekking heeft uitgebreid van 54% in 2007 tot 98% in 2021”. Verder staat er: “De hernieuwbare energieproductie van het land wordt gegenereerd uit geothermische, zonne-, hydro-elektrische, wind- en biomassabronnen, waardoor in een paar jaar tijd de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen is opgeheven en een nationaal energienetwerk is opgezet dat meer gebruikers heeft, betaalbaar is en de milieueffecten aanzienlijk vermindert.” (Nicaragua Nieuws, 12 oktober 2021)

Meer Korte berichten, op afgj-nicanotes (week 12-19 oktober 2021):

  • Nicaragua staat op de eerste plaats in infrastructuurinvesteringen in Midden-Amerika
  • Veel mensen betrokken bij verkiezingen
  • Stembiljetten beoordeeld door partijen en allianties
  • Kiesraad presenteert stembiljet
  • Leger begeleidt verkiezingen
  • Hoge intentie om op FSLN te stemmen in de Segovias
  • ALBA-TCP verwerpt inmenging in Nicaragua
  • Miljard dollar geïnvesteerd in drinkwater en riolering sinds 2007
  • Controle op chemische stoffen vermindert ziekten
  • Eerste laboratorium voor Chikungunya, Zika, Dengue & Leptospriosis
  • Turkije is tegen sancties tegen Nicaragua
  • Pier wordt ingehuldigd in Bilwi
  • Onderwijsinfrastructuur aan Caribische kust
  • Nicaragua en CABEI gaan gezondheidsprojecten cofinancieren
  • Vaccinatie zwangere vrouwen begint
  • 230.000 extra vaccins tegen Covid-19 gearriveerd
  • Nicaragua biedt gratis scoliose-operaties aan
  • Export blijft toenemen
  • Wet ter bescherming van flora en fauna op eilanden goedgekeurd

(NB: Dit zijn slechts de titels van de korte berichten. De volledige tekst ervan kunt u lezen, onderaan het nicanotes-bericht op afgj.org)