Bolivia |
okt 2021
Bron: David Verstockt 
dewereldmorgen 7 oktober 2021 ~~~

Boliviaans president Arce gaat enkele moeilijke weken tegemoet. Tijdens een ‘pro-democratische top’ in de economische hoofdstad Santa Cruz wond de oppositie er geen doekjes om. “We zullen er alles aan doen om deze dictatuur een halt toe te roepen”, zei Rómulo Calvo, extreem-rechtse voorzitter van het beruchte Comité Cívico pro Santa Cruz op 4 oktober.

Ex-presidenten Jorge Quiroga (2001-2002) en Carlos Mesa (2003-2005) waren ook van de partij. Twee jaar na de staatsgreep slaan dezelfde krachten opnieuw de handen in elkaar.

Rechtszaak ‘golpe de estado’

Toen voormalig president Evo Morales op ‘aanraden’ van het leger ontslag nam op 10 november 2019, verkeerde het Andesland in absolute onzekerheid. Na 2 dagen kwam het machtsvacuüm tot een einde toen, tijdens een geheime buitenparlementaire vergadering in de katholieke universiteit van La Paz, werd besloten dat Jeanine Áñez president zou worden.

Deze politica was Boliviaans president tot midden oktober 2020, tot Luis Arce, kandidaat van de Movimiento al Socialismo (MAS – de partijenkoepel van Eco Morales) reeds in de eerste ronde de verkiezingen met 55 procent. Sinds maart 2021 zit zij in voorlopige hechtenis wegens haar rol in de staatsgreep. Intussen kijkt justitie ook richting de échte spilfiguren van de staatsgreep: steenrijk cementboer en leider van de politieke partij Unidad Demócrata (UD) Doria Medina en toenmalig voorzitter van het Comité Pro Santa Cruz Fernando Camacho.

Persconferentie van de rechtse oppositie. Foto: Comité pro Santa Cruz

“We zullen afmaken wat we zijn begonnen”, zei Fernando Camacho, gouverneur van he departement Santa Cruz, tijdens festiviteiten voor de verjaardag van het departement eind september. “Ze willen ons pakken, ze willen ons opsluiten, maar we zullen terug vechten”, voegde hij eraan toe. Deze Boliviaanse Bolsonaro was één van de cruciale actoren tijdens de staatsgreep van 2019.

Hij organiseerde niet alleen de grote volksmeetings in het hartje van (de stad) Santa Cruz, achter de schermen had hij nauw contact met belangrijke oppositieleden, de ordetroepen en de media. Tijdens de weken na de staatsgreep deelde de man op sociale media een video waarin hij trots vertelde hoe zijn vader een pact sloot met het leger en de politie “om niet tussen te komen”.

Camacho wordt aangeklaagd voor terrorisme en opruiing en zal op 7 oktober gehoord worden door het gerecht in de politieke hoofdstad La Paz. Hij voelt de hete adem van het gerecht en wil een mogelijke aanhouding voor zijn.

‘Pro-democratische´ alliantie

De zogenaamde Cumbre Nacional por la Unidad y la Defensa de la Libertad y la Democracia (‘Nationale Top voor de Eenheid en Verdediging van de Vrijheid en Democratie’) vond op 4 oktober plaats in de gebouwen van het separatistische Comité Cívico pro Santa Cruz. In de zaal zat een bont allegaartje politici, sociale leiders, geestelijken en burgers.

De gematigde centrum-rechtse politicus Carlos Mesa (die de presidentsverkiezingen verloor) deelde het spreekgestoelte met de radicaal-conservatieve sociale leider Rómulo Calvo. Ook het zogeheten burgerplatform Comité Nacional de Defensa de la Democracia (Nationaal Comité voor de Verdediging van de Democratie – CONADE) was weer van de partij, net als de evangelische

Deelnemers aan de Cumbre. Foto: Comité pro Santa Cruz

“We eisen de onmiddellijke vrijlating van Áñez”, klonk het. Volgens de deelnemers aan de top is zij het slachtoffer van een politieke en juridische heksenjacht, net zoals de opgesloten militairen en politieagenten. Alle agenten die wegens muiterij werden ontslagen of opgepakt in het kader van de rechtszaak ‘golpe de estado’ (staatsgreep), moeten worden vrijgelaten en in ere worden hersteld, staat te lezen in hun resolutie. In datzelfde publieke statement herhaalt men dat de alliantie Camacho met hand en tand zal verdedigen, en roept men op “deel te nemen aan de nationale staking op 11 oktober”.

Gematigd klonk het allerminst, harde taal werd niet gespaard. Carlos Mesa had het over het gevaar van de “politiestaat” en Jorge Quiroga waarschuwde dan weer voor een “Venezolaans” scenario. Huidig presidentieel woordvoerder Jorge Richter reageerde meteen na afloop van de bijeenkomst. Hij sprak over een plan om de regering Arce te destabiliseren, met de staatsgreep van 2019 nog vers in het geheugen.

Een burgeroorlog

Vakbondskoepel Central Obrera Boliviana (Boliviaanse Arbeiderscentrale – COB) reageerde ook: “Het land en het volk interesseert deze mensen niet. Na de staatsgreep en daarna de pandemie, heeft het land allereerst nood aan een economische heropleving”, zei algemeen secretaris van de COB Juan Carlos Huarachi. “De destabilisering van het land is hun doel, en dat vinden we als vakbondscentrale heel pijnlijk”.

De reactie van boerenorganisatie Confederación Sindical Única de Trabajadores Campesinos de Bolivia (Syndicale Confederatie van Landarbeiders van Bolivia – CSUTCB) was minder mild. “Als men (Camacho, Mesa, Quiroga) een burgeroorlog wil, dat ze het dan zeggen. We zullen ons verdedigen en niet met geïmporteerde wapens uit het buitenland (Áñez kocht wapens in bij toenmalig Argentijns president Mauricio Macri), maar met onze eigen wapens. De CSUTCB zal tot het uiterste gaan, er zal bloed vloeien”, zei een geëmotioneerde algemeen secretaris Eber Rojas.

Onafhankelijk onderzoek staatsgreep

Na de staatsgreep vielen in november 2019 tientallen doden en honderden gewonden. Het internationale onderzoek door de Grupo Interdisciplinario de Expertos Independientes (GIEI) van de Inter-Amerikaanse Commissie voor de Mensenrechten spreekt over extreme mensenrechtenschendingen, inclusief folteringen en seksueel geweld.

Eén van de aanbevelingen van de GIEI is een onafhankelijk gerechtelijk onderzoek naar de verantwoordelijken voor het bloedvergieten. Het is maar de vraag of de politieke context dit zal dwarsbomen.

Topfoto: Ever Rojas (midden), secretaris van de boerenvakbond CSUTCB. Foto: erbol