alba,Bolivia,Brazilie,cuba,mexico,Nicaragua,Venezuela |
mei 2022
Bron: John Perry, 
popularresistance 16 mei 2022 ~~~

De ambitieuze Top van de Amerika’s zal volgende maand in Los Angeles worden gehouden, als de regering-Biden tenminste kan beslissen wie ze uitnodigt en waarover ze het zal hebben als ze opdagen. Op dit moment hebben Bolivia, Mexico, Argentinië, Honduras en de meeste Caribische landen gezegd dat ze niet zullen komen als Cuba, Venezuela en Nicaragua er niet bij zijn.

Hoewel Biden hen niet langer de “trojka van tirannie” noemt zoals Trump deed, worden de regeringen van deze drie landen nog steeds door Washington verstoten. Maar in Latijns-Amerika is Biden’s dreigement om hen uit te sluiten van de partij niet in goede aarde gevallen. Het is dan wel de beurt aan Washington om de top te organiseren, maar op de uitnodigingenlijst moeten alle staten van de twee continenten staan, ongeacht hun politieke gezindheid. De Mexicaanse president Andres Manuel Lopez Obrador, een van degenen die dreigden weg te blijven, vroeg zich af “hoe kan een top ‘van Amerika’ zijn zonder alle landen van Amerika?” Hij heeft nu gezelschap gekregen van verschillende andere landen die Biden oproepen om van gedachten te veranderen. Zelfs de Braziliaanse Jair Bolsonaro zegt dat hij niet naar Los Angeles gaat, hoewel dit wellicht meer te maken heeft met Amerikaanse kritiek op zijn pogingen om de Braziliaanse verkiezingen van oktober te ondermijnen.

Tot dusver ontbreekt het de top niet alleen aan een lijst van genodigden, maar ook aan een agenda. Biden’s prioriteiten lijken drieledig te zijn. Een daarvan is het vinden van manieren om de stroom migranten die de Rio Grande oversteken, in te dammen. Misschien komt hij tot een akkoord dat hij aan een sceptisch Amerikaans publiek kan aanbieden, maar de kans dat het enig effect heeft op de migratiecijfers is klein. Een jaar geleden werd Kamala Harris belast met het opstellen van een migratiestrategie die de “onderliggende oorzaken” zou aanpakken, maar er is nog niets uit de bus gekomen dat dit zou bewerkstelligen. Zo heeft de bezorgdheid over het aantal migranten uit Cuba niet geleid tot een versoepeling van de Amerikaanse sancties, ook al vertrekken de Cubanen vanwege de moeilijke economische omstandigheden, deels veroorzaakt door het Amerikaanse embargo en verergerd door de pandemie en de gevolgen daarvan voor het toerisme. Biden heeft de druk op Cuba juist opgevoerd door handel, financiële transacties en reizen nog moeilijker te maken.

Biden’s tweede doelstelling is er bij de Latijns-Amerikaanse landen op aan te dringen geen nauwe banden meer aan te knopen met China en Rusland, maar hij staat voor een zware strijd om de internationale loyaliteiten van Latijns-Amerika te verleggen. In tegenstelling tot China is hij niet in staat grote investeringen aan te bieden zonder dat daar politieke voorwaarden aan verbonden zijn. Evenmin kan hij het Latijns-Amerikaanse standpunt wegnemen dat de aanval van Rusland op Oekraïne is uitgelokt door het expansionisme van de VS en de NAVO in Oost-Europa. Naar verluidt luistert Biden naar generaal Laura J. Richardson, hoofd van het Southern Command van de VS, die hem ervan lijkt te hebben overtuigd dat in Latijns-Amerika een nieuwe Koude Oorlog moet worden uitgevochten. Maar, zoals Marcos Fernandes heeft opgemerkt, het is geen beeld dat wordt gedeeld door veel regeringen, die hun banden met China, Rusland, India en andere oosterse economieën zien als productieve partnerschappen, die helpen om hun post-pandemische economieën nieuw leven in te blazen. Met name China was er snel bij met de levering van vaccins tegen de mazelen aan Latijns-Amerika, veel sneller dan de VS. Intussen geeft Biden miljarden dollars uit aan een proxy-oorlog en is hij even onverschillig voor de escalerende voedselprijzen en voedselonzekerheid in zuidelijke landen als voor soortgelijke problemen in de VS.

De recente toenadering van de NAVO tot Colombia, ook al maakt het nauwelijks deel uit van de “Noord-Atlantische”, maakt deel uit van deze proxy-oorlog. Washington ziet Colombia als het toonbeeld van een succesvolle relatie met een Latijns-Amerikaans land. Zonder voorbij te gaan aan de recente moordpartijen op vreedzame demonstranten door de Colombiaanse regering, zei de Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur Juan González in april dat “Colombia symbool staat voor het beste” van Biden’s visie op het continent. Hij voegde eraan toe dat “we het hier hebben over een van de meest levendige democratieën op het halfrond”. Toen hij beloofde dat de VS een land als Colombia niet zouden “meten, evalueren of straffen”, bood hij de gebruikelijke vrijbrief aan voor bondgenoten van Washington, ongeacht hun staat van dienst op het gebied van de mensenrechten.

In dezelfde maand werden de Latijns-Amerikanen nog eens herinnerd aan de hypocrisie van de VS toen de voormalige president van Honduras, Juan Orlando Hernández, werd uitgeleverd en in New York gevangen gezet. Hij had zijn ambt pas in januari neergelegd, nadat hij tien jaar lang Washingtons nauwste bondgenoot in Midden-Amerika was geweest, ondanks het feit dat hij via twee frauduleuze verkiezingen aan de macht was gebleven en elke afwijkende mening met geweld had onderdrukt. Hernández leverde zijn land niet alleen over aan de Noord-Amerikaanse winningsindustrieën die de plaatselijke gemeenschappen vernietigden, hij wees ook de avances van China af en steunde het buitenlands beleid van de VS, waarbij hij zelfs de ambassade van Honduras in Israël naar Jeruzalem verplaatste (om de stap van Trump te volgen). Maar hij heeft nu zijn doel gediend: hij zal waarschijnlijk de rest van zijn leven in Amerikaanse gevangenissen doorbrengen nadat de VS uiteindelijk toegaven dat hij een narcostaat had bestuurd.

Biden’s derde doel is Cuba, Nicaragua en Venezuela af te scheiden van de rest van Latijns-Amerika, in de hoop dat hij, ook al is het continent naar links verschoven, de invloed van de VS kan handhaven op regeringen zoals de nieuwe regering van president Xiomara Castro in Honduras en die van president Gabriel Boric in Chili. Maar zelfs een vaste bondgenoot van de VS als Colombia kan binnenkort een meer open agenda hebben als Gustavo Petro de verkiezingen in mei wint, aangezien hij al heeft beloofd de betrekkingen met het Venezuela van Nicolás Maduro te herstellen. Als Lula in oktober in Brazilië wint, zal hij de VS vragen Maduro als de legitieme Venezolaanse president te erkennen en een einde te maken aan de farce om Juan Guaidó als het echte staatshoofd te beschouwen. Hij zal ook meer open betrekkingen met Nicaragua en Cuba willen. Costa Rica heeft een nieuwe president, Rodrigo Chaves Robles, nog steeds een trouwe bondgenoot van Washington, maar die betere betrekkingen met het naburige Nicaragua heeft beloofd. In het Caribisch gebied dringen de landen van de regionale groepering CARICOM erop aan dat Cuba wordt uitgenodigd in Los Angeles, ook al is het geen lid van CARICOM.

Ik herinner me dat toen de door de VS geïnspireerde staatsgreep in 2009 Manual Zelaya als president van Honduras ten val bracht, bijna alle Latijns-Amerikaanse leiders kort daarna in Managua bijeenkwamen. Zelfs rechtse leiders sloten zich aan bij Hugo Chávez, Rafael Correa, Evo Morales en Daniel Ortega om de staatsgreep te veroordelen. Deze show van Latijns-Amerikaanse eenheid duurde nog maar een paar jaar, totdat de VS in 2015 een marionet van de VS, Luis Almagro, installeerde als hoofd van de Organisatie van Amerikaanse Staten en in 2017 zijn “Lima-groep” van bondgenoten samenstelde. Maar nu is de invloed van de VS in de regio weer tanende: het heeft geen ambassadeur in acht van de landen, de OAS is in diskrediet gebracht, de Lima Groep valt uit elkaar en electoraten stemmen op nieuwe regeringen die, in het beste geval, op hun hoede zijn voor de bedoelingen van de VS. Eind dit jaar zouden de vier grootste economieën van Latijns-Amerika allemaal linkse presidenten kunnen hebben.

Bij de vorige top in 2018 in Lima was alleen Donald Trump niet aanwezig. De laatste volledig bijgewoonde top was in 2015 in Panama City, toen de korte toenadering tussen de Verenigde Staten en Cuba leidde tot een presidentiële handdruk tussen Obama en Raúl Castro. Sindsdien zijn de betrekkingen tussen Washington en zijn zuiderburen verslechterd. Maar Biden’s agenda van het sussen van de binnenlandse opinie over migratie, het toegeven aan de rechtse vleugel in Florida die wil dat Cuba, Nicaragua en Venezuela worden verstoten en het nastreven van een proxy-oorlog tegen Rusland heeft Latijns-Amerika, dat vrede en economisch herstel na de pandemie wil, weinig te bieden. Biden lijkt te willen dat de top van de Amerika’s zijn zorgen aanpakt, niet die van Latijns-Amerika. Als het evenement een flop wordt, zal dat zijn schuld zijn.

Bovenstaande foto: Van links naar rechts, president Ortega, president Maduro en president Arce van Nicaragua, Venezuela en Bolivia (respectievelijk).