Ecuador |
jun 2023
Bron: Timm B. Schützhofer 
amerika21 12 juni2023 ~~~

De Revolución Ciudadana heeft goede kansen bij de komende verkiezingen. Politieke rechten verzwakt

Op 17 mei 2023 ontsnapte de rechtse president van Ecuador, Guillermo Lasso, letterlijk op het laatste moment aan zijn eigen afzetting door het parlement door het te ontbinden. Het gevolg van zijn Muerte Cruzada mechanisme is dat, naast het parlement, ook de president nieuw gekozen zal worden op 20 augustus.

Lasso heeft zijn eigen kandidatuur al uitgesloten. Mocht er een tweede verkiezingsronde komen, dan heeft hij nu tot zes maanden zonder parlementaire controle om zijn neoliberale koers aan te scherpen. De eerste maatregelen wijzen daarop.

Tegelijkertijd worden de kaarten opnieuw geschud voor de tijd na de regering Lasso. De kandidatencarrousel is snel op gang gekomen. Met spanning werd uitgekeken naar de kandidatuur van de Revolución Ciudadana van oud-president Rafael Correa.

Glas doet afstand, Revolución Ciuadana wil terug in de regering met Luisa Gonzalez

Een dag na het herwinnen van zijn politieke rechten werd Ecuador’s voormalige vice-president Jorge Glas Espinel met een ovatie ontvangen op het partijcongres van Revolución Ciudadana. Bij acclamatie werd hem ook de kandidatuur aangeboden, met Luisa González als kandidaat voor het vice-presidentschap. Glas weigerde echter en zei dat de politiek-juridische vervolging tegen hem voortduurde.

Zoals amerika21 destijds meldde, was Glas na kritiek op Lenín Moreno van al zijn functies ontheven. Kort daarna werd hij geconfronteerd met verschillende aanklachten. In controversiële rechtszaken werd hij veroordeeld tot zes jaar gevangenisstraf op beschuldiging van lidmaatschap van een criminele organisatie, omkoping en fraude. Glas heeft de aanklachten altijd ontkend en beschouwt zichzelf als slachtoffer van politieke vervolging.

Aanhangers van de Revolución Ciudadana en vooraanstaande advocaten zien hem als slachtoffer van zogenaamde lawfare. Tijdens zijn verblijf in de gevangenis ontving Glas herhaaldelijk doodsbedreigingen en moest hij vaak worden overgeplaatst. Zijn gevangenisomstandigheden werden ook bekritiseerd door de Inter-Amerikaanse Commissie voor Mensenrechten.

Glas verklaarde nu dat hij persoonlijk al had afgezien. Hij zei dat het niet om persoonlijke projecten moest gaan en dat hij geen electoraal succes wilde riskeren bij de komende verkiezingen. Zijn voorstel om Luisa Gónzales te nomineren als kandidaat voor het presidentschap en Andrés Arauz voor het vice-presidentschap kreeg unanieme goedkeuring van het partijbestuur en de afgevaardigden.

Er werd steeds meer gespeculeerd over de kandidatuur van voormalig afgevaardigde González nadat ze door Correa was genoemd als mogelijke kandidaat naast andere vrouwelijke politici zoals Marcela Holguín en Paola Cabezas. Voordat ze in 2021 tot parlementslid werd gekozen, begon Gónzalez haar carrière in 2016 als staatssecretaris voor Openbaar Bestuur, waaronder consul in Alicante, Spanje, en secretaris-generaal en viceminister van Toerisme en Arbeid.

Andrés Arauz, die de tweede ronde van de verkiezingen in 2021 verloor, heeft academische verdiensten en belangrijke bestuurlijke ervaring in overheidsfuncties. De 38-jarige econoom en financieel expert was bezig met het behalen van een doctoraat in financiën aan de Nationale Autonome Universiteit van Mexico. Hij heeft al gewerkt als coördinerend minister van Kennis en Menselijk Talent en minister van Cultuur, als lid van de Raad van Bestuur van de Centrale Bank en als staatssecretaris bij het Agentschap voor Planning en Ontwikkeling.

Muerte Cruzada

Het mechanisme van de Muerte Cruzada werd ingevoerd door de grondwet van de Revolución Ciudadana van 2008 als een institutioneel mechanisme om terugkerende periodes van politieke instabiliteit en de praktijk van ongrondwettelijke presidentiële omverwerpingen te overwinnen. In de politieke crisis van 2023 werd het door progressieve commentatoren ook gezien als een welkome uitweg uit de politieke en sociale crisis van het land en een alternatief voor parlementaire impeachment.

Vertegenwoordigers van de Revolución Ciudadana opperden de mogelijkheid ook, maar dan op initiatief van het parlement. Het behalen van de hiervoor benodigde tweederde meerderheid moest echter als veel minder realistisch worden beschouwd dan een afzetting wegens ambtsmisbruik en corruptie. Dit zou niet hebben geleid tot nieuwe verkiezingen en Lasso’s vice-president Alfredo Borrero, die tot nu toe nauwelijks in de schijnwerpers heeft gestaan, zou in functie zijn gebleven.

Een politieke koerswijziging zou hebben moeten wachten tot na de verkiezingen van 2025. Toen Lasso zijn toevlucht nam tot muerte cruzada, stond hij met zijn rug tegen de muur. De onderhandelingen met individuele parlementsleden, die blijkbaar deels op oneerlijke wijze werden gevoerd, om een tweederde meerderheid tegen hem te voorkomen, waren mislukt. Lasso had tijdens de afzettingsprocedure al gedreigd met de Muerte Cruzada.

Het is echter de vraag of Lasso’s gebruik van het mechanisme in overeenstemming was met de grondwettelijke regels. Hij gebruikte het kort voor het einde van de afzettingsprocedure om aan een dreigende afzetting te ontsnappen. Aanvankelijk noemde hij “een diepe politieke crisis en sociale onrust” als reden, wat duidelijk niet overeenkwam met de feiten. Later beweerde hij dat het zijn doel was om een “macaber plan” van ex-president Correa te stoppen om de macht te grijpen in het staatsapparaat.

Correa en andere vertegenwoordigers van de Revolución Ciudadana noemden de actie van Lasso ongrondwettelijk, maar verklaarden zich ook bereid het besluit te accepteren. Nog voordat het Constitutionele Hof de bezwaren tegen het decreet van Lasso kon behandelen, schaarden het leger en de politie zich al publiekelijk achter de president. Het Constitutionele Hof zelf verklaarde zich uiteindelijk onbevoegd, wat een problematisch precedent schept dat het machtsevenwicht tussen de uitvoerende en de wetgevende macht in twijfel trekt en parlementaire afzettingsprocedures vrijwel onmogelijk maakt.

Een “buitenstaander” als redder van politiek rechts?

Tot de rechtse kandidaten behoren Lenín Moreno’s voormalige vicepresident Otto Sonnenholzner (Avanza) en Fernando Villavicencio (Construye), een afgevaardigde die nauwe banden heeft met Lasso en opvalt door zijn uitgesproken anti-Correïsme. Villavicencio maakte duidelijk hoe giftig het bij verkiezingen kan zijn om met Lasso geassocieerd te worden toen hij elke band met Lasso ontkende. Het is onduidelijk of Álvaro Noboa voor de zesde keer meedoet, ondanks de kandidatuur van zijn zoon Daniel.

Afgelopen vrijdag vormden de partijen Partido Sociedad Unida Más Acción (Suma) en Avanza de Actuemos alliantie, die de kandidatuur van Sonnenholzner zal steunen.

Een van de meest controversiële kandidaten van politiek rechts is veiligheidscontractant Jan Topic, die kandidaat is voor de Partido Social Cristiano (PSC). Met Topic richt de PSC zich op het bestrijden van criminaliteit door middel van een beleid van de harde hand. “Met het oog op de vervroegde algemene verkiezingen in Ecuador is er een nieuwe figuur op de verkiezingsscène verschenen. Hij is Jan Topic Feraud, een zakenman uit Guayaquil met een gevarieerd cv, waaronder een postgraduaat aan Harvard, een opleiding tot scherpschutter en ervaring in verschillende oorlogen over de hele wereld,” meldt CNN.

Naast de PSC steunen de partijen Sociedad Patriótica en Centro Democrático de kandidatuur van Topic en Diana Jácome.

Inheemse beweging van Ecuador op een tweesprong

De politicus en voormalig voorzitter van de inheemse koepelorganisatie van organisaties van de Kichwa uit de Ecuadoraanse hooglanden (Ecuarunari) Yaku Pérez zal zich opnieuw kandidaat stellen voor de verkiezingen, maar niet voor de partij Pachakutik. Hij wordt gesteund door Unidad Popular, Democracia Sí, Somos Agua en de Partido Socialista.

Of Pachakutik de successen van de parlements- en presidentsverkiezingen in 2021 en de regionale en lokale verkiezingen in 2023 kan herhalen, is meer dan de vraag. Sommige parlementsleden die via haar in het parlement kwamen sloten pacten met Lasso en probeerden nog tot het laatste moment de lopende afzettingsprocedure te gebruiken voor hun eigen voordeel.

De relatie tussen de linkse leiding van de nationale inheemse koepelorganisatie Conaie rond Leonidas Iza en delen van Pachakutik is verstoord. Op 1 juni trok Iza zijn presidentskandidatuur in, die hij pas op 25 mei had verklaard, omdat Pachakutik zich niet aan de afspraken had gehouden. De beslissing werd genomen tijdens een uitgebreide vergadering van de Conaïeraad met deelname van de regionale organisaties Confenaie, Ecuarunari y Conaice.

Een van de belangrijkste eisen van de bewegingsorganisaties was dat parlementsleden die Lasso hadden gesteund zich niet opnieuw verkiesbaar zouden mogen stellen. Volgens berichten van Radio La Calle was hun voorstel gebaseerd op het idee dat feministische activisten en leden van de Confederación Nacional de Organisaciones Campesinas Índigenas y Negras (Fenocin) en de Consejo de Pueblos y Organizaciones Indígenas Evangélicos del Ecuador (Feine) zich ook kandidaat zouden moeten stellen op de lijst van Pachakutik. Nu bleek dat de partij al een lijst met eigen kandidaten had opgesteld.

De Revolución Ciudadana met goede kansen

Na haar successen in de regionale en gemeentelijke verkiezingen wordt de Revolución Ciudadana geacht goede kansen te hebben in de komende verkiezingen, vooral voor een overwinning in de eerste ronde. Hiervoor is 40 procent van de stemmen nodig en een voorsprong van meer dan tien procent op de runner-up. Het feit dat Leonidas Iza zich heeft teruggetrokken uit de verkiezing betekent dat er waarschijnlijk geen andere linkse kandidaat zal meedoen, wat de Revolución Ciudadana in de kaart kan spelen.

Topfoto: “Binomio de la Esperanza”: Luisa González en Andrés Arauz zijn kandidaat voor Revolución Ciudadana. Bron: @Leoorlandoa