Guatamala |
dec 2023

Bron: Fightbacknews 27 december 2023 ~~~

Morazán, El Salvador – In een escalatie van politieke repressie tegen links vaardigde een Salvadoraanse rechter in de regering van president Nayib Bukele op 22 december een arrestatiebevel uit tegen de oude progressieve leider Rubén Zamora.

Deze stap werd alom bekritiseerd als een flagrant geval van politieke repressie tegen een progressieve criticus van Bukele’s regering. De onzinnige “reden” had te maken met het beruchte bloedbad van El Mozote in 1981, uitgevoerd door het door de VS gesteunde rechtse leger: Zamora werd gearresteerd omdat hij zogenaamd had gestemd voor de Amnestiewet van 1993 die het onmogelijk maakte om mensen te vervolgen voor daden tijdens de oorlog zoals het bloedbad van El Mozote. Maar in feite was Zamora publiekelijk tegen het Amnestiewetsvoorstel van 1993 en weigerde hij ervoor te stemmen of het te ondertekenen.

Het is president Bukele zelf die de militaire figuren die de massamoord op El Mozote uitvoerden, dekking en voortdurende straffeloosheid heeft gegeven; in september 2020 verhinderde hij dat een rechter de militaire archieven over de massamoord kon inzien of openbaar maken.

El Mozote bloedbad in 1981 door de door de VS gesteunde rechtse militaire dictatuur

In december 1981 richtte de rechtse militaire dictatuur van El Salvador de grootste van vele bloedbaden aan tijdens de Salvadoraanse burgeroorlog in de stad El Mozote, Morazán. Het Atlacatl Bataljon van het leger vermoordde iedereen in de stad, meer dan 811 burgers. Dit was in het bergachtige oosten van El Salvador waar de revolutionaire beweging onder leiding van het Farabundo Marti National Liberation Front (FMLN) sterk was, hoewel El Mozote bekend stond als neutraal gebied waar het FMLN geen basis had. Dat maakte het rechtse leger niet uit – ze hebben toch iedereen vermoord.

De door de VS gesteunde Salvadoraanse militairen voerden ongestraft vele van dit soort bloedbaden uit omdat ze groen licht en eindeloze financiële middelen kregen van de Reagan regering in Washington om een genadeloze ‘oorlog tegen het communisme’ tegen het FMLN uit te voeren.

Vredesakkoorden 1992 en Amnestiewet 1993

De Salvadoraanse burgeroorlog eindigde in 1992 met de ondertekening van vredesakkoorden en de omvorming van het FMLN van een guerrillabeweging in een verkiezingspartij. Het FMLN deed deze stap in de context van een extreem ongunstige internationale situatie voor revolutionaire bewegingen over de hele wereld, met het einde van het socialisme in de Sovjet-Unie en Oost-Europa. Voordat het FMLN het kiesstelsel betrad, nam het parlement, dat nog steeds gecontroleerd werd door de extreem-rechtse ARENA-partij, in 1993 de amnestiewet aan om te voorkomen dat iemand vervolgd zou worden voor de vele misdaden die tijdens de oorlog door de rechtse militairen en doodseskaders waren begaan.

Links in El Salvador, inclusief de weinige progressieven die op dat moment in het parlement zaten, zoals Ruben Zamora, verzetten zich heftig tegen de amnestiewet, juist omdat die ervoor zou zorgen dat niemand ooit ter verantwoording zou worden geroepen voor verschrikkelijke bloedbaden zoals in El Mozote. Zamora liep uit protest naar buiten toen de Vergadering over de Amnestiewet stemde en sloot zich aan bij de honderden activisten die daar aan het protesteren waren. Zijn verzet tegen de Amnestiewet werd destijds breed uitgemeten, onder andere in de New York Times.

Zamora heeft een lange geschiedenis in het ijveren voor sociale rechtvaardigheid via het kiesstelsel in El Salvador, die teruggaat tot de jaren ’70 en begin jaren ’80 toen veel progressieven werden vermoord omdat ze zich verkiesbaar stelden of deelnamen aan de regering, waaronder zijn broer. Nadat zijn broer was vermoord, vormde Zamora het Revolutionair Democratisch Front (FDR) als een politiek front dat vocht voor het einde van de dictatuur. Zamora zelf werd in deze periode drie keer gemarteld door de regering.

Zamora was een van de eerste progressieven die zich eind jaren 1980, toen de burgeroorlog nog aan de gang was, opnieuw verkiesbaar stelde en hij slaagde erin gekozen te worden in het Parlement.

Zamora een FMLN-leider in de jaren 1990 en 2000, nu een van de grootste critici van president Nayib Bukele

Toen het FMLN deelnam aan de eerste verkiezingen in 1994 na het einde van de burgeroorlog, kozen ze Rubén Zamora als hun Presidentskandidaat, als een van de weinige linkse Salvadoranen met electorale ervaring na decennia van rechtse militaire dictatuur. Hij won niet, maar de campagne zette de electorale opmars van het FMLN in gang, tot ze uiteindelijk het presidentschap wonnen in 2009 en opnieuw in 2014. Tijdens deze presidentiële regeringen van het FMLN was Zamora ambassadeur in de VS, India en de Verenigde Naties.

In 2019 verloor het FMLN het presidentschap aan Nayib Bukele. Bukele was burgemeester van San Salvador geweest namens het FMLN, maar hij maakte een scherpe bocht naar rechts populisme nadat het FMLN hem uit de partij had gezet omdat duidelijk werd dat hij vooral geïnteresseerd was in het vergaren van persoonlijke macht.

Zamora’s bereidheid om politieke risico’s te nemen ten koste van zijn persoonlijke veiligheid heeft zich voortgezet in de huidige periode van Bukele’s rechtse regering en haar permanente gemilitariseerde “uitzonderingstoestand”. Zamora heeft zich publiekelijk uitgesproken tegen Bukele’s rechtse populisme zonder politieke visie of programma, tegen Bukele’s illegale poging om zich in 2024 herkiesbaar te stellen, wat verboden is volgens zes artikelen van de Salvadoraanse grondwet, en tegen andere flagrante illegale daden van zijn regering.

Zamora is nog verder gegaan en heeft publiekelijk gewaarschuwd voor het feit dat de Salvadoraanse grondwet de bevolking toestaat om in opstand te komen als een president probeert langer dan één termijn in functie te blijven. Dit werd in de Salvadoraanse grondwet opgenomen na herhaalde episodes in de Salvadoraanse geschiedenis van presidenten die hun macht consolideerden in een militaire dictatuur.

President Bukele regeert al bijna twee jaar onder een gemilitariseerde “uitzonderingstoestand”, heeft El Salvador naar de grootste hoeveelheid gevangenen per hoofd van de bevolking ter wereld getild, houdt tienduizenden mensen vast zonder aanklacht en stelt zich nu illegaal kandidaat voor herverkiezing met politieke dekking van rechters die zijn partij heeft aangesteld na het illegaal verwijderen van de rechters van het hooggerechtshof in 2021.

Sinds Bukele in 2019 president werd, voert hij een persoonlijke en politieke vendetta tegen links en de leidende figuren van de FMLN. Beide voormalige presidenten van het FMLN, Mauricio Funes en Salvador Sánchez Cerén, zijn in ballingschap gegaan in Nicaragua om aan politieke vervolging te ontkomen. Veel vooraanstaande leden van het FMLN zijn gevangen gezet op basis van valse beschuldigingen en er zijn voor de media georkestreerde onderzoeken uitgevoerd tegen vooraanstaande leden van het FMLN op basis van verzonnen beschuldigingen van corruptie, waaronder historische leiders als Lorena Peña en Eugenio Chicas. Leiders van sociale bewegingen met een lange geschiedenis van strijd voor sociale rechtvaardigheid die de economische agenda van Bukele in twijfel trokken, zijn ook vervolgd, zoals de Santa Marta 5, die gevangen werden gezet vanwege hun leiderschap in de milieubeweging die zich verzette tegen de heropening van het land voor uitbuitende en vervuilende buitenlandse mijnbouwbedrijven.

Het arrestatiebevel van 22 december tegen Rubén Zamora is de laatste escalatie van politieke repressie tegen links in El Salvador.

Zamora maakte deel uit van het arrestatiebevel dat werd uitgevaardigd tegen verschillende voormalige Salvadoraanse verkozenen die zitting hadden in het Parlement in 1992-93, toen de vredesakkoorden tussen de linkse opstandige FMLN en de rechtse regering een einde maakten aan de Salvadoraanse burgeroorlog. Hun vermeende rol in het goedkeuren van de Amnestiewet van 1993 wordt als reden opgegeven. Maar zoals eerder gezegd, verzette Zamora zich tegen de Amnestiewet die alleen werd aangenomen met de stemmen van de rechtse partijen, omdat het overwegend de rechtse regering en het leger waren die verantwoordelijk waren voor de bloedbaden en mensenrechtenschendingen tijdens de oorlog.

Een breed scala aan Salvadoraanse mensen en organisaties, waaronder de BRP (Popular Rebellion and Resistance Block), een coalitie van progressieve organisaties in El Salvador, hebben het arrestatiebevel tegen Zamora veroordeeld als een nieuw voorbeeld van de toenemende politieke onderdrukking onder de regering Bukele.

Topfoto: Rubén Zamora

Gerelateerd (berichten in het openbaararchief):